Biuletyn Informacji Publicznej

Urząd Miejski w Wolinie

eBoi
Jak załatwić sprawę?

eWrota
BIPy jednostek organizacyjnych.

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wolin

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WOLIN

(z przedłużonym okresem

programowania do 2013 roku)

I. Wstęp

Plan Rozwoju Lokalnego jest kompleksowym dokumentem realizowanym w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. ZPORR służy realizacji (NPR) Narodowego Planu Rozwoju/Podstaw Wsparcia Wspólnoty zgodnie z podstawowymi kierunkami rozwoju wynikającymi z polityk Wspólnotowych, współfinansowanych ze środków Funduszy Strukturalnych.

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego realizował będzie piątą
oś rozwojową Narodowego Planu Rozwoju 2004- 2006 (NPR), przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 14 stycznia 2003 r. zatytułowaną ,,Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów” oraz czwartą oś Podstaw Wsparcia Wspólnoty „Poprawa warunków dla rozwoju regionalnego, w tym dla rozwoju obszarów wiejskich”. Zintegrowany Pogram Operacyjny Rozwoju Regionalnego będzie zarządzany
na poziomie krajowym, jednakże jego wdrażanie w dużej mierze będzie odbywać się na
poziomie regionalnym.

Uzupełnienie ZPORR zawiera przede wszystkim dokładne i usystematyzowane opisy działań. W Uzupełnieniu ZPORR zawarte są szczegółowe informacje dotyczące: celów działań, sposobów ich realizacji, opisu kryteriów wyboru projektów, typu beneficjentów końcowych, wielkości i form pomocy, poziomu współfinansowania projektów
z uwzględnieniem udziału środków pochodzących z Unii Europejskiej i środków publicznych, wskaźników monitorowania oraz trybu rozpatrywania wniosków.

Celem ZPORR jest tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej
i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską poprzez:

oddziaływanie na zmiany struktury gospodarczej i poprawę sytuacji wszystkich regionów w Polsce względem regionów europejskich, w zakresie produktywności gospodarki,
wydajności pracy, tworzenia i absorpcji innowacji, wykształcenia mieszkańców, dochodów ludności oraz ilości i jakości infrastruktury technicznej, a więc tych czynników, które decydują obecnie o sile gospodarek państw i regionów,
podjęcie działań interwencyjnych w ograniczonej liczebnie i przestrzennie grupie obszarów: wiejskich, podlegających restrukturyzacji oraz degradacji społeczno-ekonomicznej, przestrzeni miejskiej, poprzemysłowej i powojskowej, o najmniejszych możliwościach rozwojowych oraz najtrudniejszej sytuacji społeczno-gospodarczej.

Realizacja strategicznego celu sprzyjać będzie wzrostowi gospodarczemu, przekształceniom strukturalnym regionów, wzrostowi urbanizacji, zwiększeniu mobilności przestrzennej ludności oraz zwiększeniu poziomu wiedzy i dostępu do najnowocześniejszych technologii społeczeństwa i podmiotów gospodarczych. Wdrażanie i zarządzanie ZPORR odbywać się będzie na możliwie najniższym szczeblu w taki sposób, by decyzje odnośnie konkretnych projektów realizacyjnych w najwyższym stopniu odpowiadały potrzebom i priorytetom poszczególnych regionów. Obok zakładanego zwiększenia efektywności wykorzystania środków podejście takie umożliwi po roku 2006 przeniesienie zarządzania programami regionalnymi współfinansowanymi z funduszy strukturalnych na poziom regionalny

Osiągnięcie celu ZPORR odbywać się będzie poprzez realizację poszczególnych priorytetów i działań programu:

Priorytet 1 - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów.

Priorytet 2 - Wzmacnianie rozwoju zasobów ludzkich w regionach.

Priorytet 3 - Rozwój lokalny.

Priorytet 4 - Pomoc techniczna.

Działania realizowane w ramach Priorytetu 3 Rozwój lokalny adresowane są do centrów na obszarach wiejskich, obszarów podlegających restrukturyzacji oraz zdegradowanych miast
i dzielnic miast, terenów poprzemysłowych i powojskowych, w zgodzie z przygotowanymi dla tych obszarów planami rozwoju lokalnego i programami rewitalizacji komplementarnie do działań budujących podstawy konkurencyjności gospodarek regionalnych w Priorytecie 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów oraz w Priorytecie 2 Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach.

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego jak i realizowane w jego ramach działania, zgodne będą z podstawowymi kierunkami rozwoju wynikającymi z polityk Wspólnotowych. Działania te w szczególności odnosić powinny się do polityki ochrony
i poprawy stanu środowiska, polityki równych szans oraz społeczeństwa informacyjnego.

Projekty realizowane w ramach ZPORR uwzględniać mają między innymi możliwości rozwojowe polskich regionów w zakresach:

ochrony środowiska - wykorzystania zróżnicowanych, szczególnie cennych w skali europejskiej walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego dla rozwoju turystyki z likwidacją wszelkich barier. W ramach tego działania wsparcie przewidziano m.in. dla inwestycji w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, ochrony wód powierzchniowych, ochrony powietrza, gospodarki odpadami, a także wsparcia dla zarządzania ochroną środowiska naturalnego. Bezpośrednie odniesienie do tych kwestii związane jest z realizacją działania 1.2. - Infrastruktura ochrony środowiska, w ramach Priorytetu pierwszego ZPORR - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów. Uwzględnienie w ramach tego Priorytetu działania związanego bezpośrednio z ochroną środowiska wynika z faktu, iż istniejąca infrastruktura ochrony środowiska nie jest przystosowana do potrzeb nowoczesnej gospodarki, a jej poprawa jest niezbędnym elementem wzmocnienia konkurencyjności polskich regionów. Odniesienie do kwestii ochrony środowiska mają również dwa kolejne działania w ramach Priorytetu 1 - Działanie 1.1. - Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego oraz 1.6. - Rozwój transportu miejskiego w aglomeracjach. Realizacja projektów w ramach tych działań ma się bowiem przyczynić, między innymi, do zmniejszania negatywnych skutków oddziaływania transportu na środowisko i poprawy warunków życia mieszkańców. Bezpośredni wpływ na aktywne działania zmierzające do poprawy środowiska mieć będzie także realizacja działań w ramach Priorytetu 3 - Rozwój lokalny poprzez. wykorzystanie potencjału turystycznego, kulturowego, historycznego i przyrodniczego, a także zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych i zewnętrznych Z tego względu przewidziano finansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego projektów dotyczących gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych.
polityka równych szans to uwzględnianie w procesie realizacji poszczególnych projektów interesów grup społecznych znajdujących się w trudniejszej sytuacji: osób niepełnosprawnych, kobiet, osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, np. długotrwale bezrobotnych i innych.
Społeczeństwo Informacyjne to działania służące rozwojowi społeczeństwa informacyjnego oraz powiązane z tym wspomaganie rozwoju regionalnych systemów badawczo-rozwojowych i innowacyjnych. Rezultatem działań ma być upowszechnienie dostępu do Internetu i zapewnienie wszystkim mieszkańcom równego dostępu do informacji. Realizacji tego zamierzenia służyć ma w szczególności finansowanie projektów w ramach działania 1.5 - Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego w ramach Priorytetu 1 - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów. Realizowane projekty służyć mają wspieraniu rozwoju województw poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, a także wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania internetu oraz innych technik informatycznych pomiędzy regionami w Polsce i Unii Europejskiej. Realizacja takich projektów służyć ma przygotowaniu społeczeństwa do szybkich przemian technologicznych i cywilizacyjnych. W szczególności projekty mogą dotyczyć tworzenia i rozbudowy sieci infrastruktury informacyjnej, upowszechniania stosowania technik społeczeństwa informacyjnego do działań administracji publicznej, tworzenia publicznych punktów dostępu do internetu na poziomie regionalnym i lokalnym. Z upowszechnianiem instrumentów społeczeństwa informacyjnego związane jest również działanie 1.3. - Regionalna infrastruktura społeczna, w ramach Priorytetu 1- Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów. Upowszechnianiu instrumentów społeczeństwa informacyjnego służą również działania w ramach Priorytetu 2 - Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach, które doprowadzić mają do wzrostu współpracy w zakresie tworzenia i transferu innowacji pomiędzy regionalnymi instytucjami naukowo-badawczymi oraz lokalnymi przedsiębiorcami. Do zagadnień związanych z wykorzystaniem nowych technologii i upowszechnianiem informacji odwołuje się m.in. działanie 2.6. - Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy.
dostępu do Internetu i zapewnienie wszystkim mieszkańcom równego dostępu do informacji. Realizacji tego zamierzenia służyć ma w szczególności finansowanie projektów w ramach działania 1.5 - Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego w ramach Priorytetu 1 - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów. Realizowane projekty służyć mają wspieraniu rozwoju województw poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, a także wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania internetu oraz innych technik informatycznych pomiędzy regionami w Polsce i Unii Europejskiej. Realizacja takich projektów służyć ma przygotowaniu społeczeństwa do szybkich przemian technologicznych i cywilizacyjnych. W szczególności projekty mogą dotyczyć tworzenia i rozbudowy sieci infrastruktury informacyjnej, upowszechniania stosowania technik społeczeństwa informacyjnego do działań administracji publicznej, tworzenia publicznych punktów dostępu do internetu na poziomie regionalnym i lokalnym. Z upowszechnianiem instrumentów społeczeństwa informacyjnego związane jest również działanie 1.3. - Regionalna infrastruktura społeczna, w ramach Priorytetu 1- Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów. Upowszechnianiu instrumentów społeczeństwa informacyjnego służą również działania w ramach Priorytetu 2 - Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach, które doprowadzić mają do wzrostu współpracy w zakresie tworzenia i transferu innowacji pomiędzy regionalnymi instytucjami naukowo-badawczymi oraz lokalnymi przedsiębiorcami. Do zagadnień związanych z wykorzystaniem nowych technologii i upowszechnianiem informacji odwołuje się m.in. działanie 2.6. - Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy.

Plan Rozwoju Lokalnego określa strategię społeczno-gospodarczą w granicach administracyjnych gminy Wolin na lata 2004 - 2006, a także wskazuje planowane działania
w latach 2007 - 2013 w ramach Priorytetu 3: Rozwój Lokalny Obszarów Wiejskich Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.

Plan Rozwoju Lokalnego gminy Wolin przygotowany został na podstawie następujących dokumentów planowania strategicznego i planowania miejscowego:

Strategii Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego,
Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego,
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wolin,
„Projekt Wolin - miasto historii. Koncepcja rozwoju turystycznego”
„Projekt Skansenu Archeologicznego „Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Wineta” - warsztaty archeologii eksperymentalnej” ,
wniosków środowisk: społecznych, naukowych, samorządowych, gospodarczych
i biznesowych.

Plan Rozwoju Lokalnego przedstawia aktualną sytuację społeczno-ekonomiczną gminy Wolin oraz planowane projekty i zadania inwestycyjne, w tym zasady kształtowania rozwoju gminy. Identyfikuje problemy zagospodarowania przestrzennego na obszarze objętym wdrażaniem planu w zakresie:

środowiska przyrodniczego i jego uwarunkowań,
stanu infrastruktury technicznej,
turystyki i dziedzictwa kulturowego,
sfery demograficznej i społecznej.

W opracowaniu wyodrębniono listę zadań zmierzających do poprawy sytuacji gospodarczej na obszarze gminy Wolin poprzez:

rozwój systemu komunikacji i infrastruktury,
poprawę środowiska naturalnego,
poprawę stanu środowiska kulturowego,
poprawę warunków i jakości życia mieszkańców, w tym zmiany w strukturze zamieszkania.

Po analizie listy niezbędnych przedsięwzięć na obszarze gminy Wolin wytypowano zadania
i projekty do zrealizowania mieszczące się w Priorytecie 3 ZPORR. Realizacja celu strategicznego odbywać się będzie poprzez osiąganie celów cząstkowych, zdefiniowanych w odpowiedzi na zmiany zachodzące w gospodarce oraz wniosków wynikających z analizy słabych
i mocnych stron gminy, a także szans i zagrożeń.

Zadania te podzielono na trzy grupy tematyczne z określeniem: nazwy planowanego działania, etapów działania (transze funkcjonalne projektu) wraz z przewidywanym okresem realizacji (krótko i długookresowym), oczekiwanych rezultatów, wskazaniem instytucji
i podmiotów uczestniczących we wdrażaniu wskazanych zadań oraz nakładów do poniesienia.

W opracowaniu wskazano:

Powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy, powiatu, województwa i ich komplementarność z innymi projektami.
Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Wolin.
Plan finansowy na lata 2004 - 2006, 2007 - 2013 ze wskazaniem źródeł finansowania:
Budżetu Jednostki Samorządu Terytorialnego,
Budżetu Państwa,
Środków prywatnych,
Środków Unii Europejskiej np. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Innych.
System wdrażania za pomocą projektów aktywizujących społeczności lokalne
i umożliwiających rozwój instytucjonalnych i nieformalnych form współpracy obszarów
o wspólnych cechach społeczno - gospodarczych stosownie do specyfiki
i struktury rodzajowej podejmowanych działań.
Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej, inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi.

W ramach działania w ramach priorytetu 3. Rozwój Lokalny Obszarów Wiejskich wskazano listę zadań inwestycyjnych i projektów Planu Rozwoju Lokalnego gminy Wolin do realizacji według grup i hierarchii ważności.

Podsumowując, w ramach priorytetu 3.1. „Obszary wiejskie”, w komplementarnym działaniu z Priorytetu 1 ZPORR „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów” w działaniu 1.4. „Rozwój turystyki i kultury” dla gminy Wolin
w opracowaniu priorytetowo wskazano działania budowy i modernizacji lokalnej bazy
kulturalnej i turystycznej z wykorzystaniem:

potencjału turystycznego,
potencjału kulturowego,
potencjału historycznego,
potencjału przyrodniczego.

Realizacja wyznaczonego powyżej celu Planu Rozwoju Gminy Wolin na lata 2004 - 2006 uwzględnia kolejny okres programowania Unii Europejskiej 2007 - 2013 i prowadzić będzie do rozwoju i poprawy stanu infrastruktury turystycznej, wypoczynkowej z wykorzystaniem obiektów kulturowych. Wykorzystanie walorów krajobrazowych i kulturowych na obszarze gminy Wolin, ocenione zostały w aspekcie wartości kulturowej, społecznej, socjalnej i ekonomicznej, co z pewnością, przy wyjątkowych walorach historycznych miasta Wolina, przyczyni się do przywrócenia im indywidualnego charakteru - zsynchronizowanego z rozwojem gospodarczym gminy i regionu, oraz wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej na obszarze całej gminy.

II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO - GOSPODARCZA GMINY WOLIN

1. Ogólna charakterystyka gminy Wolin

Gmina Wolin jest jedną z największych gmin województwa zachodniopomorskiego.
Obszarowo - z liczbą 327 km²jest trzynastą co do wielkości gminą regionu a w ogólnym zaludnieniu (12,3 tys. osób) dziewiętnastą na 114 gmin województwa zachodniopomorskiego
Ośrodek gminny - miasto Wolin - należy do grupy tzw. „małych miast” regionu (5,1 tys. osób) i skupia 40,1% ludności gminy. Gmina posiada niską gęstość zaludnienia wynoszącą
38 M/km²(województwo - 74 M/km²).

Pod względem geograficznym obejmuje ona część położoną na wyspie Wolin z dostępem
do Bałtyku oraz część położoną na stałym lądzie. Północna część gminy zajmuje Woliński Park Narodowy.

Granice gminy mają charakter zarówno naturalny (na północy - Morze Bałtyckie,
na południu - Zalew Szczeciński), jak i sztuczny. W części zachodniej gmina Wolin graniczy
z gminą Międzyzdroje. Granica ta pokrywa się na znacznym odcinku z granicą Wolińskiego Parku Narodowego. Od wschodu gmina Wolin graniczy z gminami: Dziwnów, Kamień
Pomorski i Golczewo, natomiast od południa - z gminami: Przybiernów i Stepnica.
Takie położenie geograficzne w powiązaniu z uwarunkowaniami lokalnymi, określa indywidualność gminy w odniesieniu do wyspy Wolin, województwa i kraju.

Położenie gminy Wolin charakteryzuje się swoistą specyfiką polegającą na tym, że połowa jej obszaru znajduje się na Wyspie Wolin, a druga połowa na lądzie stałym. Obie części rozdziela cieśnina Dziwny. Konsekwencją takiego położenia jest korzystanie z obsługi poziomu
ponadgminnego z dwóch ośrodków subregionalnych : Kamienia Pomorskiego i Świnoujścia.

Drugą cecha charakterystyczną położenia jest różnorodność mikroregionów fizyczno -
geograficznych takich jak : odcinek pasa nadmorskiego, pojezierze wolińskie, wzgórza
Mokrzyckie, strefa brzegowa Zalewu Szczecińskiego, zwarte kompleksy leśne równiny
dargobądźckiej, kompleksy glebowo - rolnicze po obu stronach rzeki Dziwny, dolina Grzybnicy z jeziorami Ostrowo i Piaski. Jednostki te determinują rozwój funkcji wiodących gminy,
do których należą : gospodarka żywnościowa, turystyka i rekreacja, agroturystyka, usługi.

Atrakcyjność fizyczno - geograficzna wyspy Wolin, istnienie Wolińskiego Parku
Narodowego oraz zlewni rzeki Grzybnicy jako zlewni wód wysokiej jakości sprawia,
że zdecydowana większość obszaru gminy podlega lub podlegać będzie różnym formom ochrony, co należy uznać za kolejną trzecią charakterystyczną cechę.

W układzie regionalnych struktur przestrzennych gmina znajduje się w obszarach funkcjonalnych o różnym zasięgu przestrzennym:

- strefie nadmorskiej,

- aglomeracji szczecińskiej,

- strefie gmin nadmorskich,

- Związku Gmin Wyspy Wolin.

W zakresie obsługi poziomu ponadgminnego gmina znajduje się w zasięgu dwóch ośrodków subregionalnych: Kamień Pomorski i Świnoujście.

Układ przestrzenny gminy związany jest z układem komunikacyjnym:

drogowym:

- pas nadmorski - z drogą nr 102, łączącą tereny nadmorskie obszaru zachodniopomorskiego,

- aglomeracja Szczecin - Świnoujście - z drogą krajową DK- 3: Skandynawia - Świnoujście - Szczecin - południe kraju - południe Europy.

kolejowym:

- linia kolejowa znaczenia pierwszorzędnego: Świnoujście - Szczecin, obsługująca przewozy towarowo - pasażerskie. Linia ta zapewnia obsługę kolejową portu
i bazy promów morskich w Świnoujściu oraz połączenie z południem Europy.

wodnym: (do portu w Wolinie prowadzą dwa tory podejściowe):

- północny - do Kamienia Pomorskiego i Dziwnowa,

- południowy - obejmujący akwen Zalewu Szczecińskiego.

Na obszarze gminy znajdują się dwa kąpieliska morskie (Wisełka, Świętouść) z rozwinięta
w nich infrastrukturą turystyczno - rekreacyjną i bazą wypoczynkową.

Istotnym elementem jest przebieg przez obszar gminy międzynarodowej tranzytowej arterii drogowej S-3 : Skandynawia - Świnoujście - Szczecin - południe kraju - południe Europy. Trasa ta będzie „obrastać” infrastrukturą towarzyszącą tego typu trasom europejskim, w czym również gmina Wolin może mieć swój udział.

Wewnętrzna struktura użytkowania gruntów gminy przedstawia się następująco:

Wyszczególnienie	Powie-rzchnia ogółem	Użytki rolne								Lasy i grunty leśne	Pozostałe grunty
				razem		grunty orne	sady	łąki					pastwiska
		w hektarach
Województwo	2290148	1050942	861238		4598		127824	57282	814852			424354
%		45,9	81,9		0,4		12,2	5,5	35,6			18,5
Gmina Wolin	32741	13528	9794		44		2829	861	7342			11871
%		41,3	72,4		0,3		20,9	6,4	22,4			36,3
w tym miasto	1441	214	164		5		36	10	54			1173
%		14,9	76,6		2,3		16,8	4,7	3,7			81,4

Struktura użytkowania gruntów gminy liczona do jej powierzchni geodezyjnej nie daje obiektywnego obrazu w porównaniu ze strukturą wojewódzką. Powodem tego jest ujęcie w jej obszarze morskich wód wewnętrznych (Zalew Szczeciński, cieśnina Dziwnej), które zajmują przeszło piątą część obszaru gminy.

Ogólnie można stwierdzić, że struktura gruntów zbliżona jest do struktury wojewódzkiej. Szczegółowa analiza pozwala stwierdzić, że stosunkowo wysoki odsetek w gminie zajmują nieużytki oraz użytki zielone. Lesistość gminy zbliżona jest do przeciętnej w województwie
i kraju. Dominacja użytków rolnych wyznacza gminie jej funkcję wiodącą - gospodarkę żywnościową. Bogactwo terenów przywodnych stwarza warunki dogodne dla rozwoju funkcji turystyki, rekreacji, wczasów i wypoczynku..

Gmina Wolin boryka się z poważnym problemem niedorozwoju miejsc pracy. Zasoby siły roboczej szacowane na 7,8 tys. osób (63,5 % ogółu mieszkańców) znacznie przewyższają liczbę miejsc pracy. Liczba bezrobotnych waha się od 1720 osób (styczeń 2004) do 1530 osób (czerwiec 2004). Rozwiązanie tego problemu może nastąpić przede wszystkim poprzez dalszy rozwój własnego rynku pracy. Rozwijać się on może poprzez wykorzystanie własnych możliwości w takich dziedzinach jak : zagospodarowanie turystyczne, przemysł przetwórczo - rolny, rozwój rzemiosła produkcyjnego, usług i drobnego przemysłu poza spożywczego.

2. Walory środowiska przyrodniczego i kulturowego Gminy Wolin

Gmina Wolin charakteryzuje się na tle innych gmin województwa wysokimi walorami krajobrazowymi. Na tak wysoką ocenę składają się:

wzgórza Pasma Wolińskiego,
Pojezierze Wolińskie,
Mokrzyckie Góry,
rejony wzdłuż Dziwny (Zastań, Sierosław, Łuskowo, Unin, Darzowice, Gogolice, Skoszewo, Korzęcin ),
jez. Piaski z otoczeniem,
lasy w sąsiedztwie jez. Ostrowo.
tereny wzgórz na zachód od Ostromic.
miejscowości: Łowno, Warnowo, Piaski [pałac z parkiem], Koniewo, Jarzębowo,
Kołczewo, Ładzin, Mokrzyca Wielka, Recław wieś, Dobropole wieś, Mierzęcin,
Wiejkowo, Siniechowo, Zagórze, Zastań, Granik, Sierosław, Korzęcin, Rekowo, Domysłów, Kodrąbek, Darzowice, Karnocice, Sułomino, Płocin, Ostromice, Troszyn, Troszynek.

Wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe stawiają tę gminę w szeregu najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionów województwa zachodniopomorskiego. Turystyka staje się wiec najważniejszą gałęzią działalności gospodarczej gminy. Dzięki atrakcyjnym warunkom fizjograficznym (wybrzeże Bałtyku, Zalew Kamieński i Szczeciński, jeziora), łagodnemu klimatowi, rozwijanej sieci domów i ośrodków wczasowych, prywatnych kwater, pensjonatów, oraz infrastruktury technicznej, większość dochodów mieszkańców gminy Wolin zaczyna pochodzić z przemysłu turystycznego.

Indywidualność geograficzną gminy Wolin określa jej nadmorskie położenie, sąsiedztwo Zalewu Kamieńskiego, krajobrazotwórczy charakter Dziwny oraz szereg wyspecjalizowanych funkcji związanych z gospodarką morską.

Obszar miasta i gminy Wolin stanowi jednostkę administracyjną, która terytorialnie obejmuje różne regiony fizyczno-geograficzne. Niezgodność podziału administracyjnego
z fizyczno-geograficznym stanowi o zróżnicowaniu funkcjonalnym środowiska przyrodniczego. Krajobrazy gminy Wolin są efektem długotrwałej ewolucji systemu przyrodniczego a ich fizjonomię określił cykl czwartorzędowy. Zróżnicowane ukształtowanie powierzchni gminy Wolin, jest rezultatem wycofywania się czaszy lodowej (lobu Odry) z linii Wzgórz Bukowych i Wału Bobrowickiego (faza szczecińska), do linii wyznaczonej przez wolińską morenę czołową (faza wolińsko-gardzieńska).

Na obszarze gminy Wolin można wyodrębnić następujące jednostki krajobrazowe:

a) na wyspie Wolin

Wybrzeże morskie wyspy Wolin obejmuje plażę i klif, który osiąga tu większą wysokość i jest zbudowany z utworów pochodzących ze starszego plejstocenu. Glina zwałowa jest bogata w głazy, a wielka zawartość iłu powoduje ogromne obsuwiska. Morze przy każdym sztormie niszczy podnóże klifu. Obsuwiska utrudniają albo wręcz uniemożliwiają roślinom wegetację na obszarze klifu. Brak jest tu prawie roślinności, a często jedynymi występującymi tu formacjami są zarośla rokitnika zwyczajnego. Obsuwiska powodują ustawiczną stratę lądu na tym odcinku. Największe straty powodowały wielkie fale sztormowe.

Równina Dargobądzka to rozległa powierzchnia sandrowa. Powierzchnię sandru urozmaicają formy wypukłe - ozy i wydmy oraz formy wklęsłe - zagłębienia bezodpływowe.
Od strony Zalewu Szczecińskiego sandr jest podcięty klifem. Na powierzchni sandru występują głównie lasy mieszane z przewagą drzew iglastych. Poziom wód gruntowych (oprócz obniżeń bezodpływowych) zalega nisko, dominują gleby bielicowe średniokwaśne. W części północnej sandr Równiny Dargobądzkiej przecięty jest rynną jeziorną o przebiegu SW-NE z 8 jeziorami (Łuniewskie, Warnowskie, Czajcze, Domysłowskie, Żółwińskie, Kołczewskie, Recze, Wisełka), stąd nazwa tego mikroregionu Pojezierze Wolińskie. Oprócz malowniczych jezior, ciekawymi formami są pagórki ozowe i kemowe.

Obniżenie Kodrąbskie to falista morena denna, rozcięta rynnami i rozległymi wytopiskami. Obszary morenowe zbudowane są z glin morenowych i piasków gliniastych, podścielonych gliną. Obszar ten prawie w całości użytkowany jest rolniczo. Zatorfione rynny i obniżenia po zmeliorowaniu i wysuszeniu, zajęte zostały przez łąki i pastwiska.

Mokrzyckie Góry stanowią wyraźną kulminację (ponad 90 m) na obszarze gminy.
Utworzone zostały przez guz morenowy przykryty gliną morenową (odkrywka przy szosie Międzyzdroje-Wolin). Forma ta wiązana jest ze wstępującym stadium ostatniego zlodowacenia lub ze starszym zlodowaceniem. Obszar Mokrzyckich Gór jest prawie całkowicie wylesiony, użytkowany rolniczo. Jedynie w partii kulminacyjnej występuje suchy bór
sosnowy.

Półwysep Rów jest ciekawym mikroregionem, który na długości około 3 km wchodzi w Zalew Szczeciński. Pod względem morfologicznym jest to obszar płaski, położony około
1 m ponad powierzchnię wód Zalewu Szczecińskiego, zbudowany z utworów organogenicznych i częściowo mineralnych i zajęty przez łąki i pastwiska.

b) Na ladzie stalym

Mezoregiony leżące w granicach gminy Wolin na lądzie stałym mają stosunkowo mniej urozmaiconą rzeźbę.

Równina Gryficka zajmuje większą część gminy na lądzie stałym. Oddzielona jest od południa odcinkiem pradoliny pomorskiej a od zachodu pasem Równiny Goleniowskiej.
Jest to obszar moreny dennej, zbudowany z gliny morenowej, prawie całkowicie wylesiony, użytkowany rolniczo. Morfologię urozmaicają doliny, rynny polodowcowe, obniżenia
o charakterze wytopiskowym, formy ozowe i wydmy.

Równina Goleniowska przylega wąskim Pasem do Równiny Gryfickiej od strony zachodniej. Zbudowana jest z utworów piaszczystych i żwirowych stożków napływowych.
W wyniku wcinania się Odry uległa rozpoziomowaniu na 4 poziomy terasowe. Powierzchnia terenu jest zwydmiona, porośnięta w większości przez bory sosnowe.

Przedstawiona struktura systemu przyrodniczego zmodyfikowana została przez człowieka
w ramach systemu społeczno-ekonomicznego.

Pod względem zasobów i walorów środowiska przyrodniczego gmina Wolin należy do atrakcyjniejszych w kraju. Wynika to m.in. ze specyficznego położenia w przestrzeni przyrodniczo - geograficznej [nad Zatoką Pomorską i Zalewem Szczecińskim, na wyspie Wolin i lądzie stałym, rozdzielonych cieśniną Dziwny, na obszarze estuarium Odry, z korytarzem ekologicznym o europejskim znaczeniu, w bezpośrednim sąsiedztwie morsko - lądowego Wolińskiego Parku Narodowego] oraz dostępności poszczególnych zasobów i ich stanu jakościowego.

2.1. Środowisko przyrodnicze

Do zasobów i walorów środowiska przyrodniczego gminy, stanowiących podstawę dotychczasowego rozwoju biotechnicznych form użytkowania przestrzeni należą:

a/ zróżnicowanie krajobrazowe:

4-ro kilometrowy odcinek wybrzeża morskiego z plażą i brzegiem klifowym;
morskie wody wewnętrzne: Zalew Szczeciński i cieśnina Dziwny;
ekosystemy wód śródlądowych: Pojezierze Wolińskie obejmujące 10 jezior, z których
7 jezior polodowcowych i jezioro przybrzeżne Koprowo połączone są Lewieńską
Strugą; jeziora rynnowe we wschodniej części gminy: Ostrowo i Piaski.
kompleksy leśne na wyspie Wolin [fragment WPN i jego otulina] oraz na lądzie stałym nad jez. Ostrowo i jez. Piaski;
rozległe równiny i obniżenia: Równina Dargobądzka, Obniżenie Kodrąbskie, Bagno Rozwarowo, Łąki Skoszewskie;
Góry Mokrzyckie z klifem nadzalewowym oraz pagórki kemowe, wały ozowe i inne drobne formy geomorfologiczne;
Półwysep Rów - przykład trwającej akumulacji osadów morsko - rzecznych [delta wsteczna Dziwny].

b/ wody powierzchniowe:

zajmują 6,9 tys. ha, tj. 21 % powierzchni geodezyjnej gminy, w tym jeziora
1250 ha. Dwa największe jeziora gminy: Koprowo - 487ha i Ostrowo - 378 ha.
ekosystemy wodne zróżnicowane są w układzie hydrograficznym [Zalew Szczeciński, cieśnina Dziwny, 13 jezior, 5 rzek, kanały i rowy melioracyjne] oraz pod względem funkcji ekologicznych i walorów użytkowych.

c/ kompleksy gleb wysokiej jakości:

użytki rolne zajmują 13,5 tys. ha, co stanowi 41,3% powierzchni gminy. Udział najlepszych gleb, według kompleksów przydatności rolni-czej, 2-go pszennego dobrego
i 4-go żytniego b.dobrego z glebami w II, III a i III b oraz IV a klasie bonitacyjnej, stanowi ok. 43 % użytków rolnych;
gleby o największej przydatności dla rolnictwa występują w dużych konturach,
w pasach nadbrzeżnych po obu stronach Dziwny;
wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynosi 68,8 pkt, (nieco poniżej średniej podregionu szczecińskiego, która wynosi 70,7 pkt).

d/ kompleksy leśne:

lasy zajmują 7,39 tys. ha, tj. 27 % powierzchni lądowej gminy. Wskaźnik lesistości gminy kształtuje się poniżej średniej wojewódzkiej wynoszącej 35 %;
rozmieszczenie lasów jest nierównomierne, największe zwarte kompleksy znajdują
się w zachodniej i północnej części wyspy Wolin, a na lądzie we wschodniej części;
dominują siedliska borowe [bór mieszany świeży, bór świeży] z przewagą sosny, a w siedliskach większy jest udział dębu i buka;
lasy Nadleśnictwa Międzyzdroje (wyspa Wolin) mają status lasów ochronnych.
Przeważająca ich część znajduje się w otulinie WPN.

W lasach Nadleśnictwa Rokita dominują lasy gospodarcze.

e/ złoża kopalin:

kruszywo naturalne - udokumentowane są następujące złoża (na podstawie „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” PIG Warszawa 2001r)
Dargobądź - zasoby 110 tys.ton, wydobycie 4 tys ton,
Kołczewo - zasoby geologiczne i przemysłowe wyeksploatowane,
Kołczewo II - zasoby 17 tys ton, wydobycie 1 tys ton,
Mokrzyca Wielka - zasoby 24 tys. ton, wydobycie - brak danych,
Mokrzyca Wielka II - zasoby 604 tys. ton, wydobycie - brak danych,
złoża torfów - wstępnie udokumentowane zasoby znajdują się w rejonie Mokrzycy, Rabiąża, Dargobądzia, Warnowa, Laski, Recławia, Rekowa;
wody lecznicze [nieudokumentowane] - występują w rejonie Kołczewa, Warnowa, Świętouścia - Międzywodzia.

2.1.1. Obszary i obiekty przyrodnicze prawnie chronione:

fragment Wolińskiego Parku Narodowego o powierzchni 325 ha obejmujący:

4 jeziora: Warnowo, Rabiąż, Czajcze, Domysłowskie, o powierzchni
168 ha [13 % powierzchni jezior gminy],
lasy w pasie nadmorskim, na powierzchni 96 ha,
pozostałe tereny - 61 ha.
W granicach Parku znajdują się wody Zatoki Pomorskiej przylegające
do obszaru gminy, w pasie o szerokości 1 Mm [1852 m]. Strefa ochronna WPN [otulina] obejmuje kompleksy leśne Nadleśnictwa Międzyzdroje na
powierzchni 2,7 tys. ha.

Rezerwat faunistyczny „Łuniewo” o powierzchni 10,5 ha
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Wiejkowski Las” o pow. 301,94 ha [ZPK-I];
Użytki ekologiczne:
- Półwysep Rów ,
- Dzicze Uroczysko ,
- Rosiczka,
- Szmanc ,
- Mokrzyckie Torfowisko ,
- Jelenie Błota ,
- b.n. (oddz. leśny nr 654b, 655a,d; obręb Rokita, Leśnictwo Wiejkówko),
- b.n. (oddział leśny nr 406h Obręb Rokita, Leśnictwo Troszyn)..
Pomniki przyrody - 12 obiektów:

Dąb szypułkowy - cmentarz w Wolinie,
Dąb bezszypułkowy - cmentarz w Wolinie,
Źródlisko - oddz. leśny 137h, Leśn. Ładzin, Nadleśnictwo Międzyzdroje,
dz. geodezyjna nr 137 obr. Dargobądź,
Jesion wyniosły - Dobropole (nieczynny cmentarz przykościelny),
Buk pospolity - Dobropole (dawny park dworski),
Jesion wyniosły - Dobropole (dawny park dworski),
Jesion wyniosły - Dobropole (dawny park dworski),
Dąb szypułkowy - Dobropole (dz. geodezyjna nr 466 Nadleśnictwo Rokita),
Dąb szypułkowy - Dobropole (dz. geodezyjna nr 466, Nadleśnictwo Rokita),
Topola czarna - Ostromice (dz. geodezyjna nr 45, centrum wsi),
Klon zwyczajny - Strzegowo (dz. geodezyjna nr 21, zach. skraj wsi),
Jesion wyniosły - Strzegowo (dz. geodezyjna nr 21, zach. skraj wsi),

Parki zabytkowe w 9 miejscowościach: Dobropole, Mierzęcin, Piaski Wielkie, Mokrzyca Mała, Mokrzyca Wielka, Strzegowo, Unin, Wiejkowo, Wiejkówko, o łącznej
powierzchni 30,8 ha;
Stanowiska rozrodu i stałego przebywania zwierząt gatunków chronionych -
13 gniazd: bielika, rybołowa, kani rudej, bociana czarnego;
Lasy ochronne:

glebochronne,
wodochronne,
stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody,
stanowiące drzewostany nasienne, wyłączone z użytkowania rębnego.
stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej,
krajobrazowe.

2.1.2. Proponowane formy ochrony przyrody

a) Rezerwat „Bagno Rozwarowo” - jest to obszar położony w dolinie rzek Grzybnicy
i Wołczenicy (gminy Wolin i Kamień Pomorski).

b) Obszar chronionego krajobrazu „Ujście Odry” - część obszaru o zasięgu ponadgminnym. Obejmuje wyspową część gminy, wody Zalewu Szczecińskiego i Dziwny oraz fragment wysoczyzny na lądzie stałym. Jest to obszar cenny pod względem krajobrazowym, kulturowym
i przyrodniczym, chroniony ze względu na możliwości zaspokajania potrzeb związanych
z rozwojem turystyki i wypoczynku.

c) Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe

Proponuje się utworzenie 7 ZPK i powiększenie ZPK „Wiejkowski Las”:

Jezioro Koprowo - (obszar jeziora i okoliczne łąki) ,
Góry Mokrzyckie - (wzniesienia morenowe w okolicach Mokrzycy) ,
Klif nad Zalewem Szczecińskim (wybrzeże Zalewu Szczecińskiego, od Karnocic
do Płocina i fragment wysoczyzny) ,
Park Leśny w Wolinie - (zalesiony wał ozowy nad Dziwną, na południe od zabudowy miasta) ,
Jezioro Piaski - (obszar jeziora z otoczeniem) ,
Nadmorski bór bażynowy - (fragment kompleksu leśnego w pasie nadmorskim) ,
Dolina Lewieńskiej Strugi .

d) Użytki ekologiczne

Projektuje się utworzenie 9 UE:

Wyrobiska po eksploatacji wapieni kredowych k/ Zastania ,
Jezioro Zatorek k/ Wisełki ,
Tereny podmokłe k/ Korzęcina ,
Bagno za Gorzelcem [część w gm. Kamień Pomorski] ,
Dolina Szczuczyny ,
Łęg z pióropusznikiem strusim nad jez. Piaski ,
Murawa kserotermiczna k/ Parłówka ,
Szuwar nad Zatoką Skoszewską,
Półwysep Rów - część zachodnia .

e) Pomniki przyrody

Projektuje się uznanie za pomniki przyrody następujących obiektów:

13 dawnych pomników przyrody (pojedyncze drzewa i grupy drzew):
Dwa dęby szypułkowe - Piaski Wielkie, park.
Dąb szypułkowy - Leśn. Troszyn, oddz. 473d.
15 cisów pospolitych - Wiejkowo, park.
Dąb szypułkowy - Wiejkowo, park.
Buk pospolity odmiany czerwonej - Wiejkowo, park.
Dąb szypułkowy - Mokrzyca Wielka, teren szkoły.
Dwa dęby szypułkowe - Mokrzyca Wielka, teren szkoły.
Żywotnik olbrzymi - Wisełka, ul. Nowowiejska 26.
Sosna z bluszczem pospolitym - Wisełka ul. Leśna.
Cztery żywotniki olbrzymie - Wisełka ul. Leśna 22
Dąb szypułkowy - Łowno, Zastań 25.
Platan klonolistny - Wiejkówko, park.
5 cisów pospolitych - Wiejkówko, park.
Drzewa pomnikowe:
- Nadl. Międzyzdroje oddz. 99d - dąb szypułkowy, daglezja;
- Nadl. Międzyzdroje oddz. 101g - modrzew, olsza;
- Nadl. Międzyzdroje oddz. 103c - jałowiec pospolity;
- Nadl. Rokita oddz. 453d - 2 dęby szypułkowe;
- Nadl. Rokita oddz. 472b - dąb szypułkowy;
- Nadl. Rokita oddz. 466c - dąb szypułkowy;
- Chynowo - dąb szypułkowy [przy drodze do Kol. Kołczewo];
- Karnocice - żywotnik [zach. część wsi, przed lasem];
- Kodrąbek - żywotnik [przy bud. ALP, przy drodze leśnej];
- Kołczewo - lipa [działka kościelna];
- Kołczewo - żywotnik [działka kościelna];
- Kołczewo - 2 jesiony [przed szkołą];
- Mierzęcin - dąb szypułkowy z owocującym bluszczem [działka kościelna];
- Unin - jesion [przy drodze do cmentarza];
- Warnowo - 2 lipy [przy bud. nr 42];
- Wiejkowo - 2 klony [przy drodze do Recławia];
- Wiejkowo - dąb szypułkowy [przy grobowcu, na południe od wsi];
- Wisełka - 2 buki [na południe od OSW „Bielik”];
- Wolin - dąb szypułkowy z owocującym bluszczem [na cmentarzu komunalnym];
- Żółwino - dąb szypułkowy [nad Lewieńską Strugą i nad jez. Żółwino];
- Żółwino - jesion [nad Lewieńską Strugą i nad jez. Żółwino];
- Żółwino - kasztanowiec [nad Lewieńską Strugą i nad jez. Żółwino];
- Żółwino - topola [nad Lewicką Strugą i nad jez. Żółwino];
- Nowe Kołczewo - dąb szypułkowy.

f) Aleje:

Wisełka - z centrum wsi do OSW „Bielik” - aleja kasztanowców;

Chynowo - aleja dębowa;

Wolin-Darzowice - aleja mieszana - klony, dęby, lipy, jesiony;

Darzowice-Unin - aleja lipowa;
Korzęcin-Łuskowo - aleja klonowa;
Łuskowo-Sierosław - aleja jesionowa i lipowa;
Łuskow -majątek - aleja i szpaler kasztanowców;
Kołczewo-Kodrąb - aleja kasztanowców;
Kodrąb-Unin - aleja lipowo - klonowa;
Wiejkowo-Recław - aleja kasztanowców;
Wiejkowo-Wiejkówko - aleja dębowa.

Głazy:

„Wydrzy Głaz”, obwód 6,10 m - na brzegu jez. Czajczego, częściowo
zanurzony w wodzie;

h) Obszary ochrony gatunkowej zwierząt i roślin

Wyznacza się 20 obszarów, które są ważne dla zachowania różnorodności biologicznej flory
i fauny oraz są miejscami wartościowymi krajobrazowo:

zachodni brzeg Dziwny;
podmokły lasek położony na północny - zachód od miejscowości Zastań;
jezioro Koprowo i otaczające go łąki;
fragment kompleksu leśnego w pasie nadmorskim, pomiędzy WPN a drogą Kołczewo - Dziwnów;
jezioro Wisełka;
jezioro Kołczewo;
jezioro Żółwińskie;
podmokłe łąki w okolicy Kodrąbu;
podmokłe łąki położone na północ od Warnowa;
podmokłe łąki położone na zachód od Kodrąbka;
podmokłe łąki „Wielkie Pła” i podmokłe łąki położone na północ od Mokrzycy aż do Zalewu Szczecińskiego;
podmokłe łąki położone na zachód od Mokrzycy Wielkiej;
wschodni brzeg Dziwny w okolicy Lasków;
jezioro Piaski i okolice;
jezioro Ostrowo i okoliczne podmokłe łąki;
wschodni brzeg Dziwny w okolicach Zagórza;
podmokłe łąki Półwyspu Rów okresowo zalewane w okresie cofki;
naturalny krajobraz pasa przybrzeżnego pomiędzy Karnocicami a Płocinem;
podmokłe łąki położone na północny - zachód od Kołczewa;
podmokłe łąki położone na południowym skraju gminy.

2.2. Środowisko kulturowe Gminy Wolin

Na terenie gminy, z chronionych elementów kultury materialnej występują:

historyczne układy przestrzenne;
obiekty zabytkowe(będące w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków):
stanowiska archeologiczne.

2.2.1. Historyczne układy przestrzenne

Strefy A i B ochrony układów przestrzennych w Wolinie:

teren starego miasta z terenem wysuniętego na południe fortu;

wpisany do rejestru A 68 dec. KL V-0/50/55 z 29.11.1995r.

teren w granicach dawnych fortyfikacji, objęty ulicami: Polna, Ogrodowa, Zamkowa, Jaracza,
teren dawnego wiku przy ul.: Mostowej, Słowackiego, Konopnickiej;

na terenach wiejskich:

działki kościelne we wsiach: Kołczewo, Ładzin, Koniewo, Mierzęcin, Wiejkowo,
zespoły pałacowo - parkowe we wsiach: Piaski Wielkie, Wiejkowo,
zespoły dworsko - parkowe we wsiach: Dobropole, Mierzęcin, Mokrzyca Mała, Mokrzyca Wielka,
parki naturalistyczne we wsiach: Unin, Wiejkowo.
układ przestrzenny wsi Koniewo,
fragmenty zabudowy we wsiach: Dobropole, Rzeczyn, Warnowo,
wzgórze wiatraczne we wsi Ostromice.

Strefa K ochrony krajobrazu:

w Wolinie:

„Wzgórze Wisielców”,
„Srebrne Wzgórze”,
„Wzgórze Młynówka”,
cmentarz komunalny;

na terenach wiejskich:

parki we wsiach: Strzegowo, Warnowo, Wiejkówko,
cmentarze we wsiach: Dargobądź, Dobropole, Jarzębowo, Kodrąb, Kołczewo [3 cmentarze], Koniewo, Laski [2 cmentarze], Ładzin [2 cmentarze], Ostromice, Unin, Wiejkowo,
aleje i skupiska drzew we wsiach: Kodrąb [2 aleje], Korzęcin, Łuskowo
[2 aleje], Mokrzyca Wielka, Recław, Skoszewo, Unin, Warnowo, Wiejkowo
[2 aleje], Wiejkówko [2 aleje], Wisełka.

2.2.2. Zachowane obiekty zabytkowe

w Wolinie:

kościół [ul. Wojska Polskiego] pw. Św. Mikołaja
dwór [ul. Zamkowa 23a],
poczta [ul. Zamkowa 22],
budynek mieszkalny [ul. Zamkowa 16],
teren starego miasta, „Srebrnego Wzgórza”, „Wzgórza Wisielców”, „Wzgórza Młynówka”;

na terenach wiejskich:

kościół w Koniewie,
pałac w Wiejkowie [ruina],
dwory w: Dobropolu, Mierzęcinie, Piaskach, Zagórzu,
parki w: Dobropolu, Mierzęcinie, Mokrzycy Małej, Mokrzycy Wielkiej, Piaskach, Strzegowie, Uninie, Wiejkówku, Wiejkowie,
wiatrak w Ostromicach,
willa w Wisełce [ul. Nowowiejska 16].
kościoły we wsiach: Kołczewo, Ładzin, Mierzęcin, Wiejkowo,
domy mieszkalne we wsiach: Koniewo - nr 28, Mokrzyca Wielka - nr 16, Piaski - nr 13, Warnowo - nr 30, 69 i zagroda leśniczego;
dwory we wsiach: Mokrzyca Mała, Wisełka, Unin;
rzędówka pofolwarczna i oficyna dworska w Dobropolu;
wiatrak holenderski w Sułominie.
wiatrak przy ul. Jaracza w Wolinie.
Chynowo:

- dom mieszkalny nr 1;

Darzowice:

- domy mieszkalne nr: 13, 14, 15;

Domysłów:

- domy mieszkalne nr: 8, 22, 33, 46, 49,

- stodoły nr: 22, 33,

- młyn nr 49;

Dobropole:

- stajnia pofolwarczna,

- spichlerz z chlewnią,

- obora pofolwarczna,

- owczarnie,

- stodoła;

Dramino:

- dom mieszkalny,

- obora i magazyn pofolwarczny;

Gogolice:

- dom mieszkalny nr 8,

- magazyn pofolwarczny;

Jagienki:

- dom mieszkalny nr 1;

Kodrąb:

- domy mieszkalne nr: 17, 33, 34;

Kołczewo:

- domy mieszkalne przy ulicach:

Osadników Wojskowych nr 14,

Pocztowa nr 8 i Przedszkole nr 1

Słoneczna nr 1,

Wolności nr 4,

Zwycięstwa nr: 18, 20, 22;

Kodrąbek:

- domy mieszkalne nr: 15, 40, 43,

- budynek gospodarczy nr 40;

Koniewo:

- domy mieszkalne nr: 10, 13, była szkoła,

- budynek gospodarczy nr 3;

Korzęcin:

- domy mieszkalne nr: 3, 13,

- budynek inwentarski nr 13;

Lewno:

- domy mieszkalne i budynki gospodarcze nr: 24/25, 27/28;

Laska:

- domy mieszkalne nr: 2, 7, 28, 31, 32;;

Ładzin:

- stacja kolejowa z budynkiem mieszkalnym i gospodarczym,

- domy mieszkalne nr: 15, 18, 33, 34, 35, 37, 57, 63, 73, 79/80,

- szkoła nr 56;

Łojszyno:

- dom mieszkalny nr 43/44 [dawny dwór];

Mierzęcin:

- domy mieszkalne nr 1, 8 [b. szkoła];

Mokrzyca Wielka:

- stacja kolejowa,

- domy mieszkalne nr: 2/4, 9/11, 21,

bud. gospodarcze: stodoła nr 12, gospodarczy nr 16, obora i owczarnia nr 21;

Ostromice:

- domy mieszkalne nr 6, 13, 55;

Parłowo:

- domy mieszkalne [czworaki] „A” i „B”;

Parłówko:

- stacja kolejowa;

Płocin:

- domy mieszkalne nr: 11, 18;

Recław:

- zespół budynków kolejowych,

- domy mieszkalne nr: 16, 21, 30, 43, 44;

Rzeczyn:

- domy mieszkalno - biurowe [b. administratora, oficyna],

- stodoła ze spichlerzem i stodoła [folwarczne];

Sierosław:

- domy mieszkalne nr: 18, 19,

- stodoły nr: 3, 11;

Siniechowo:

- domy mieszkalne nr: 2, 4, 5,

- bud. gospodarcze nr: 3, 9, stodoły nr: 6, 8, 9;

Skoszewo:

- kaplica [b. szkoła],

- domy mieszkalne nr: 6, 15, 26, 44;

Strzegowo:

- dom mieszkalny nr 2/3,

- bud. gospodarczy nr 2;

Troszyn:

- domy mieszkalne nr: 3, 6, 13, 16, 24, 26,

- bud. gospodarczy nr 1 oraz poczta;

Troszynek:

- domy mieszkalne nr: 15, 17 ze stodołą;

Unin:

- obiekty folwarczne: dom, stajnia, obora, powozownia,

- domy mieszkalne nr: A, 1, 4, 5, 7;

Warnowo:

- pomnik poległych,

- zespół budynków kolejowych,

- domy mieszkalne: b. szkoła, nr: 5, 27, 33, 38, 43, 57, 66,

- bud. gospodarcze nr: 5, 40, 69, stodoły nr: 66, 69,

- młyn nr 45;

Wiejkowo:

- domy mieszkalne nr: 2, 4, 13,

- obora i stodoła pofolwarczna;

Wiejkówko:

- stajnia i 2 obory pofolwarczne,

- młyn z budynkami gospodarczymi,

- leśniczówka;

Wisełka:

- domy mieszkalne i wczasowe przy ulicach:

Leśnej nr: 1, 3, 8, b. w. [z 1906 r.],

Nadmorskiej nr: 2, 5, 7,

Nowowiejskiej nr: 10, 11, 20, 29,

Warnowskiej nr: 2, 9, 14,

- latarnia morska [nieczynna];

Zagórze:

- obelisk ofiar I wojny światowej,

- szkoła,

domy mieszkalne nr: 3, 12, 13, 16;

Żółwino:

- dwór [ruina],

- stajnia i 2 obory pofolwarczne.

2.2.3. Stanowiska archeologiczne

Na obszarze gminy Wolin stwierdzono występowanie 580 stanowisk archeologicznych.

Strefa W.I. - pełnej ochrony archeologicznej, wykluczającej wszelką działalność inwestycyjną i inną (12 stanowisk, w tym 6 w Wolinie).

Strefa W.II. - częściowej ochrony archeologicznej, dopuszczającej inwestowanie pod określonymi warunkami (82 stanowiska, w tym 8 w Wolinie)

Strefa W.III. - ograniczonej ochrony archeologicznej, polegającej na prowadzeniu interwencyjnych badań archeologicznych w przypadku podejmowania prac ziemnych związanych
z robotami ziemnymi (486 stanowisk, w tym 22 w Wolinie).

Pod względem dydaktycznym i historycznym najistotniejszymi są stanowiska pełnej ochrony archeologicznej występujące na terenie miasta. Są to:

„Wzgórze Wisielców”
- stan. nr 9 - cmentarzysko kurhanowe,
- stan. nr 10 - osada z wczesnego średniowiecza,
- stan. nr 11 - cmentarzysko i osada z wczesnego średniowiecza,
- stan. nr 12 - cmentarzysko z wczesnego średniowiecza,
„Srebrne Wzgórze” - stan. nr 7 - osada wczesnośredniowieczna,
„Wzgórze Młynówka” - stan. nr 8 - cmentarzysko,

3. Funkcje Gminy

Podstawowe funkcje gminy to:

- produkcja rolna

- turystyka i rekreacja

- usługi

- leśnictwo

3.1. Rolnictwo

Użytkowanie gruntów (US Szczecin 2003)

Wyszczególnienie	Powie-rzchnia ogółem	Użytki rolne					Lasy i grunty leśne	Pozostałe grunty
	Powie-rzchnia ogółem			razem	grunty orne	sady	Lasy i grunty leśne	Pozostałe grunty	łąki	pastwiska
		w hektarach
WOJEWÓDZTWO	2290148	1050942	861238	4598	127824	57282	814852	424354
Gmina Wolin	32741	13528	9794	44	2829	861	7342	11871
w tym miasto	1441	214	164	5	36	10	54	1173

Dane Powszechnego Spisu Rolnego.

Bazą materialną gospodarki żywnościowej w gminie stanowią :

Użytki rolne w liczbie 13,5 tys.ha, co stanowi 41,3% obszaru gminy. W liczbie tej 9,8tys.ha (72,4%) to grunty orne a 3,7 tys.ha (27,5%) to użytki zielone. Odsetek użytków zielonych w gminie jest wyższy niż średnio w województwie, co determinuje rozwój gospodarki paszowej i w konsekwencji produkcji zwierzęcej.
Majątek trwały w obiektach kubaturowych inwentarskich, magazynach, obsługi technicznej dawnych PGR (Dobropole, Dramino, Mierzęcin, Mokrzyca Mała, Piaski Wielkie, Recław, Rekowo, Unin, Wiejkowo, Wiejkówko, Zagórze), RSP (Kodrąbek, Ostromice), czy KR (Dargobądź, Kołczewo, Ładzin, Recław).
W okresie transformacji majątek ten będący w gestii AWRSP jest prywatyzowany, bądź dzierżawiony i w większości przypadków zachowuje ciągłość swojego przeznaczenia t.j. produkcji rolnej.
W gestii sektora indywidualnego (968 gospodarstw) znajduje się 11,03 tys.ha
t.j. 81,7% użytków rolnych gminy.
Ranga gospodarki żywnościowej w gminie wzrasta bardziej niż gdzie indziej z tytułu pełnienia przez nią funkcji bezpośredniego zaplecza żywieniowego pasa nadmorskiego, przez który przewija się w sezonie 3,5 mln turystów.
Gmina charakteryzuje się bardzo niekorzystną strukturą wielkości gospodarstw
rolnych. Na ogólną liczbę 968 gospodarstw 831 stanowią gospodarstwa do 15 ha,
o powierzchni od 15 - 50ha 109 gospodarstw, od 50 - 100 ha - 17 gospodarstw a powyżej 100 ha - 11 gospodarstw.

3.2. Turystyka i rekreacja

Gmina posiada znaczne zasoby predysponujące ją do rozwoju różnych form turystyki. Są to:

wody Zalewu Szczecińskiego, rz. Dziwna, jez. Koprowo, Pojezierza Wolińskiego, jez. Ostrowo i Piaski, wody Bałtyku [udział wód na obszarze gminy wynosi 21 % jej powierzchni];
kompleksy leśne: lasy WPN, Pojezierze Wolińskie, rejon jez. Piaski i Ostrowo;
liczne, cenne pod względem zabytkowym elementy przyrodnicze i antropogeniczne;
urozmaicony i ciekawy krajobraz;
wykształcone w części formy turystycznego zainwestowania;
istniejące szlaki turystyczne;
dogodne połączenia komunikacyjne (drogowe, kolejowe, wodne).

Ograniczenia rozwoju turystyki to:

konieczność dostosowania intensywności turystycznego zagospodarowania i form wypoczynku do chłonności środowiska;
nie w pełni wyeksponowane wartości środowiska kulturowego gminy;
niski standard zagospodarowania niektórych ośrodków wypoczynkowych.

Funkcja wczasowo - turystyczna jest drugą po rolnictwie a docelowo wiodącą funkcją gminy Wolin. Wynika to z jej przywodnego (Bałtyk, Zalew Szczeciński, cieśnina Dziwny) położenia, atrakcyjnego fizjograficznie krajobrazu wyspy, istnienia Parku Narodowego, istniejących
i potencjalnych możliwości zagospodarowania turystycznego, które są znaczne i nie do końca wykorzystane. Aktualnie funkcję wczasowo - turystyczną tworzą miejscowości wypoczynkowe z ich różnorodnymi formami rekreacji. Są to : Wisełka, Świętouść, Kołczewo, Żółwino, Domysłów, Warnowo, Karnocice, Piaski Wielkie, Dargobądź, Wolin, Sułomino, Zastań.

Baza noclegowa turystyki (US Szczecin)

Wyszczególnienie	Obiekty¹⁾	Miejsca noclegowe¹⁾		Korzystający z noclegów		Udzielone noclegi
Wyszczególnienie	Obiekty¹⁾			ogółem	w tym cało-roczne	ogółem	w tym turyści zagra- niczni	ogółem	w tym turystom zagra- nicznym
WOJEWÓDZTWO	1011	117342	38702	1364469	298681	8784704	1267830
Gmina Wolin	15	1247	188	9439	2319	53172	5539
w tym miasto	2	81	-	429	5	1662	10

¹⁾Stan w dniu 31 VII.03 r.

W przestrzennym układzie bazy wczasowo - turystycznej prym wiodą dwa kąpieliska nadmorskie - Wisełka - 2500 miejsc i Świętouść - 1200 miejsc. W pozostałych 8 miejscowościach liczba miejsc rozkłada się od 100 do 300 tj. 2-6%.

Dużą atrakcją gminy jest pole golfowe w Kołczewie hotelu Amber-Baltic z Międzyzdrojów, poważnie wzmacniające jej walor rekreacyjny. Przez najatrakcyjniejsze tereny gminy prowadzą szlaki turystyczne i trasy rowerowe.

Trasy rowerowe

Założono schemat pętlowych tras rowerowych dla jednodniowej penetracji przez turystów. System tras rowerowych jest podłączony do projektowanych regionalnych, międzyregionalnych i międzynarodowych tras rowerowych.

Trasa międzynarodowa (projektowana) wokół Zalewu Szczecińskiego [odcinek trasy Velo Hanseatica]. Na terenie gminy trasa rowerowa prowadzi od Warnowa przez Domysłów
i Łuskowo a. następnie nad cieśniną Dziwny do Wolina. Z Wolina przez Zagórze, Skoszewo, Jarszewko w kierunku Stepnicy, Goleniowa i Szczecina.

Trasy międzyregionalne (projektowane):

trasa tzw. „nadmorską" [odcinek alternatywny dla Velo Hanseatica] od Świnoujścia przez Międzyzdroje i Woliński Park Narodowy do Warnowa i istniejącą trasę rowerową do Wisełki, przez Kołczewo, w kierunku Dziwnowa oraz Kołobrzegu.
trasę tzw. zamków i pałaców od Wolina, przez Piaski Wielkie, Ostromice, Golczewo, Płoty, w kierunku Świdwina, Połczyna Zdroju, Szczecinka, Człuchowa.

Trasy gminne:

istniejąca trasa rowerowa składająca się z dwóch małych pętli. Dowiązana jest
do projektowanej międzynarodowej ścieżki rowerowej. Pętla północna, wokół jezior Domysłowskich przechodzi przez Warnowo i Wisełkę, pętla południowa, prowadzona jest od Warnowa w kierunku południowym [razem ok. 19 km];
projektowana trasa rowerowa, długości ok. 37 km, prowadzaca od Wolina, wzdłuż rzeki Dziwny śladem trasy międzynarodowej przez Unin, Łuskowo, Domysłów
do Warnowa, następnie drogą gminną do Dargobądzia. Z Dargobądzia wzdłuż Zalewu Szczecińskiego przez Karnocice, Sułomino, Płocin, powracałaby do Wolina;
Warianty - trasa w kierunku Wapnicy i Lubina [gmina Międzyzdroje] jako odgałęzienie w rejonie Dargobądzia lub do Lubina [gmina Międzyzdroje]z odgałęzieniem w rejonie Karnocic.
ścieżka rowerowa (w budowie, wykonany odcinek Unin - Międzywodzie)) przy terenach rekreacyjnych, wzdłuż zachodniego brzegu rzeki Dziwny, w kierunku Międzywodzia [gmina Dziwnów].
projektowana pętla rowerową długości ok. 27 km na terenach prawobrzeża Dziwny. Trasa rowerowa rozpoczyna się od Wolina, przez most do Recławia, następnie wzdłuż wschodniego brzegu rzeki Dziwny drogą powiatową nr 41112 do Sibina, dalej wzdłuż drogi powiatowej nr 41114 w kierunku Dramina, przez Piaski Wielkie do Troszyna. Z Troszyna wokół jeziora Ostrowo drogami powiatowymi nr 41117 i 41116 oraz lokalnymi przez miejscowości: Mierzęcin, Wiejkówko, Wiejkowo do Recławia i powrót do Wolina;
projektowana trasa rowerowa od miejscowości Sibin przez Kukułowo w kierunku Kamienia Pomorskiego;

3.3. Usługi

Produkcyjne działy gospodarki (rolnictwo, przemysł, budownictwo) prowadzą 276 podmioty w tym 104 na terenie miasta. Pozostałe 978 to działalność usługowa. Liczba usługodawców jest już na tyle znacząca, że można mówić o usługach jako ważnej funkcji gospodarczej gminy. W strukturze zatrudnienia działy usługowe stanowią przeszło 69,9% ogółu pracujących.
Dodatkowo rola tego sektora wzrasta w sezonie letnim przy obsłudze ludności wczasowo - turystycznej. Wyraża się to wzrostem liczby usługodawców i zatrudnienia sezonowego.

W usługach dominuje handel z rzemiosłem usługowym skupiający 33% podmiotów.
W układzie przestrzennym 244 podmioty tj. 59% skupia w sobie ośrodek gminny m. Wolin,
a pozostałe obszary wiejskie, wśród nich najwięcej skupiają ośrodki usługowe: Kołczewo, Wisełka, Dargobądź, Ładzin, Ostromice, Troszyn.

Struktura działowa usług przedstawia się następująco (US Szczecin)

Wyszczególnienie	Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo	Przemysł	Budownictwo	Handel i naprawy	Hotele i restauracje	Transport, gospodarka magazynowa i łączność	Obsługa nieruchomości i firm; nauka	Ochrona zdrowia i opieka społeczna	Pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna	Pozostałe sekcje
Województwo	5410	17310	19928	60062	10780	14316	34352	10516	10688	11920

GminaWolin	75	82	119	414	127	106	104	34	70	123
	6,0	6,5	9,5	33,0	10,1	8,5	8,3	2,7	5,6	9,8
w tym miasto	12	37	55	244	51	59	53	21	44	65
	1,9	5,8	8,6	38,1	8,0	9,2	8,3	3,3	6,9	10,1

Stan w końcu grudnia 2003

3.4. Przemysł

Funkcja przemysłu posiada w gminie znacznie niższą rangę. Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w dziale „przemysł” (dane US 2003) wynosi 82 co stanowi 6,5% ogólnej liczby podmiotów w gminie.

Gmina Wolin ma szanse i możliwości dalszego rozwoju funkcji przemysłowej na swoim terenie. Jej baza surowcowa dla przemysłu spożywczego, drzewnego, materiałów budowlanych nie jest w pełni wykorzystywana. Brak jest szczególnie rozwiniętego przemysłu chłodniczego i przechowalnictwa na potrzeby sezonu turystycznego. Przywodne położenie gminy stwarza dogodne warunki rozwoju rybactwa i przetwórstwa rybnego. Istnieją duże rezerwy dla rozwoju tej branży, zwłaszcza w kooperacji ze Świnoujściem.

3.5. Budownictwo

Budownictwo nie pełni znaczącej roli w gospodarce gminy. Ogółem zarejestrowanych jest 119 firm (9,5% ogółu zarejestrowanych) z czego 55 firm ma zarejestrowaną działalność na terenie miasta. Zatrudnienie w dziale przemysł i budownictwo wynosi 205 osób (22,3 ogółu zatrudnionych) z czego 113 (55,1%) na terenie miasta. Na terenie gminy nie prowadzą działalności żadne większe przedsiębiorstwa budowlane.

3.6. Leśnictwo

Gospodarka leśna pomimo iż lasy zajmują 22,4% powierzchni gminy nie jest ważną funkcją gospodarczą gminy Wolin. Zatrudnienie (US Szczecin 2004) w dziale „rolnictwo (bez rolników indywidualnych), leśnictwo, rybołówstwo i rybactwo wynosi 72 osoby co stanowi 7,8% pracujących w gospodarce narodowej.

Bazą leśnictwa są tereny leśne o powierzchni 7342 ha, co stanowi 22,4% obszaru gminy.

W gminie Wolin lasy występują w dwóch oddzielnych rejonach. Pierwszy w zachodniej części gminy na Wyspie Wolin i drugi w południowo - wschodniej, lądowej części gminy.

Lasy na wyspie są fragmentem jednej całości - Wolińskiego Parku Narodowego i jego strefy ochronnej. Gospodarkę leśną prowadzi tu Nadleśnictwo Międzyzdroje. Niezależnie od tego
w Międzyzdrojach mieści się Dyrekcja Wolińskiego Parku Narodowego, która ma swoje obwody ochronne na terenie gminy Wolin w Warnowie, Wisełce oraz Dargobądziu.

Istnienie WPN rzutuje na styl gospodarowania lasami z respektowaniem obostrzeń z tytułu ochrony środowiska.

Lasy w południowo - wschodniej części gmin należą do Nadleśnictwa Rokita.

Główna działalność - pozyskiwanie drewna jak też i zalesianie odbywa się w oparciu o plany urządzenia lasu.

4. Demografia i zatrudnienie

Ludność gminy Wolin na koniec czerwca 2004 roku liczyła 12640 mieszkańców, z czego
w mieście 5076 i na wsi 7564 osób. Odsetek ludności miejskiej wynosi 40%, wiejskiej 60%. Przeciętne zaludnienie gminy wynosi 38 osób/ km² i jest przeszło dwukrotnie niższe niż
w regionie (74). Wielkość zaludnienia (2004 r.) wg miejscowości przedstawia poniższa tabela.

Lp	Miejscowość	Ludność
1	2	3
1	Chynowo	110
2	Dargobądź	400
3	Darzowice	42
4	Dobropole	133
5	Domysłów	177
6	Dramino	139
7	Gogolice	79
10	Jagniątkowo /os./	33
11	Jaromierz	2
12	Jarzębowo	71
13	Karnocice	23
14	Kodrąb	129
15	Kodrąbek	259
17	Kołczewo	716
19	Koniewo	101
20	Korzęcin	70
21	Laska	178
23	Ładzin	329
24	Łojszyno	25
27	Łuskowo	185
28	Mierzęcin	91
29	Mokrzyca Mała	197
30	mokrzyca Wielka	138
31	Ostromice	460
32	Parłowo	15
33	Parłówko	19
34	Piaski Wielkie	272
35	Płocin	109
36	Rabiąż	47
37	Recław	276
39	Rekowo	29
40	Rzeczyn /os./	169
41	Sierosław	131
42	Siniechowo	67
43	Skoszewo	157
44	Strzegowo	36
45	Sułomino	21
46	Świętouść	9
47	Troszyn	213
48	Troszynek	62
49	Unin	378
51	Warnowo	329
52	Wartowo	15
1	2	3
53	Wiejkowo	298
54	Wiejkówko	57
55	Wisełka	458
56	Wolin	5076
57	Zagórze	150
58	Zastań	130
59	Żółwino	26
Razem		12639

MIEJSCOWOŚĆ	L U D N O Ś Ć
	1970r.	1978r.	1988r.	1992r.	2002	2004
Gmina Wolin ogółem	10972	11316	12242	12772	12795	12640
Miasto Wolin	3026	3453	4404	5034	5180	5076
Wsie	7946	7863	7838	7738	7615	7564

0x01 graphic

W dotychczasowym rozwoju demograficznym miasto Wolin cechowała stosunkowo wysoka dynamika rozwoju a obszary wiejskie - stagnacja.

Biorąc pod uwagę okres ostatniego dwudziestopięciolecia 1970-2004 ludność miasta wzrosła
z 3,02 tys. osób do 5,2 tys. osób w roku 2002; obecnie obserwuje się tendencje zmniejszania liczby ludności w mieście. Zaludnienie wsi od 1970 r. sukcesywnie się zmniejsza; największy spadek zanotowano po 1990r.

Aktualnie wskaźniki przyrostu naturalnego i migracji w regionie jak i w gminie osiągnęły bardzo niskie wartości, co spowoduje stabilizację a nawet zmniejszenie rozwoju demograficznego na przyszłość.

Struktura wiekowa ludności gminy nie odbiega istotnie od ogólno wojewódzkiej. Istotne różnice występują między miastem a wsią. Odnośne dane dla 2003 zawiera poniższa tabela.

Struktura wiekowa ludności gminy - stan na 2003 rok

Wyszczególnienie	Ogółem	Ludność w wieku
				przedprodukcyjnym					produkcyjnym	poprodukcyjnym
				razem	0-2 lata	3-6	7-14	15-17
				razem	0-2 lata	3-6	7-14	15-17
Województwo	1697718	383731	48370	70902	181500	82959	1081999	231988
%		22,6	12,6	18,5	47,3	21,6	63,7	13,7
Gmina Wolin	12386	2984	346	534	1449	655	7866	1536
%		24,1	11,6	17,9	48,6	22,0	63,5	12,4
w tym miasto	4909	1086	115	183	524	264	3300	523
%		22,1	10,6	16,9	48,3	24,3	67,2	10,7

Wyższy odsetek grupy produkcyjnej przy niższym odsetku grupy poprodukcyjnej to atuty struktury demograficznej miasta Wolina w porównaniu z obszarami wiejskimi gminy, które charakteryzują się starszą biologicznie ludnością.

Struktura płci ludności gminy jest prawidłowa, zrównoważona i nie wykazuje istotnych
deformacji. Potencjalna wielkość zasobów siły roboczej w gminie, szacowana jest na 7,9 tys. osób co stanowi 62,2 % ogółu ludności. Z liczby tej na miasto przypada 3,3 tys. a na wieś 3,7tys. zasobów pracy. Gminę Wolin cechuje silny niedobór miejsc pracy w stosunku do zasobów siły roboczej.

Podstawowe dane o bezrobociu w 2004 r. (wg. PUP w Kamieniu Pomorskim)

Miesiąc	Liczba bezrobotnych ogółem	W tym:			Wskaźnik bezrobocia %	Stopa bezrobocia %
Miesiąc	Liczba bezrobotnych ogółem			kobiety	Wskaźnik bezrobocia %	Stopa bezrobocia %	Pobierający zasiłek	Mieszkający na wsi
styczeń	1721	922	297	1010	21,2	34,56
luty	1719	909	277	1015	21,2	34,54
marzec	1704	901	255	1015	21,0	34,24
kwiecień	1642	857	232	977	20,2	32,99
czerwiec	1530	772	238	886	18,8	30,74

Ludność w wieku 13 lat i więcej według poziomu wykształcenia (US Szczecin 2004)

Wyszczególnienie	Ogółem	Wykształcenie
Wyszczególnienie	Ogółem			wyższe	policealne i średnie zawodowe	średnie ogólnokształcące	zasadnicze zawodowe	podstawowe	podstawowe nieukoń- czone i bez wy kształcenia	nieustalony poziom wykształcenia
województwo	1441377	144034	314073	142804	316444	433306	59727	30989
%	100	10,0	21,8	9,9	22,0	30,1	4,1	2,1
gmina Wolin	10421	498	2063	507	2627	4097	519	110
%	100	4,8	19,8	4,9	25,2	39,3	5,0	1,1
w tym miasto	4257	262	1076	272	1063	1433	123	28
%	100	6,2	25,3	6,4	25,0	33,7	2,9	0,7

Wysoki stopień bezrobocia jest związany z likwidacją państwowych gospodarstw rolnych, które dominowały w rolnictwie byłego województwa szczecińskiego. Gwałtowny wzrost stopy bezrobocia nastąpił przede wszystkim w latach 1991 - 1994 i był wynikiem szeregu zwolnień głównie z sektora państwowego i spółdzielczego rolnictwa, a wzrastająca liczba firm sektora prywatnego nie była w stanie stworzyć miejsc pracy dla dużej liczby osób zwalnianych z pracy. Obecnie wyraźne zróżnicowanie zjawiska bezrobocia występuje w poszczególnych grupach wieku. Najwyższe natężenie bezrobocia występuje w najmłodszej grupie wiekowej,
a następnie maleje w miarę przechodzenia do starszych przedziałów wieku. Wskaźnik bezrobocia rośnie wraz z przechodzeniem do grup ludności legitymujących się coraz niższym
poziomem wykształcenia. Na wysoki stopień bezrobocia w gminie rzutują dawne wsie
b. PGR.

Konsekwencją tego stanu jest notowany poziom ubóstwa. Rejonami ubóstwa są wsie: Unin, Rzeczyn, Dramino, Dobropole, Łojszyno, Jagniątkowo, Mokrzyca Wielka, Wiejkowo, Wiejkówko.

Pracujący w gospodarce narodowej (US Szczecin) - stan na dzień 31 XII 2003 r

Wyszczególnienie	Ogółem¹⁾	W tym kobiety	Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybołówstwo i rybactwo	Przemysł i budownictwo	Usługi rynkowe²⁾	Usługi nierynkowe³⁾
Województwo	307750	154932	11175	104366	98896	93313
%	100	50,3	3,6	33,9	32,1	30,3
Gmina Wolin	920	491	72	205	283	360
%	100	53,4	7,8	22,3	30,8	39,1
w tym miasto	551	304	-	113	209	229
%	100	55,2	0	20,5	37,9	41,6

¹⁾Bez rolników indywidualnych i duchownych oraz zakładów osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, w których liczba pracujących nie przekracza 9 osób. ²⁾Obejmują sekcje: "Handel i naprawy^ρ", "Hotele i restauracje", "Transport, gospodarka magazynowa i łączność", "Pośrednictwo finansowe", "Obsługa nieruchomości i firm; nauka^ρ", "Pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna". ³⁾Obejmują sekcje: "Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne^ρ", " Edukacja", "Ochrona zdrowia i opieka społeczna".

5. Sieć osadnicza - system obsługi

Sieć osadnicza gminy Wolin jest znacznie rozdrobniona. Na jedną wieś przypada średnio 150 mieszkańców (w województwie 186 a w kraju 270); małe wsie i przysiółki do 150 mieszkańców stanowią 60 jednostek gminy.

Rozdrobnienie sieci osadniczej gminy nie oznacza jej rozproszenia. Jednostki osadnicze
w zdecydowanej większości posiadają zabudowę skupioną o wyraźnym zarysie przestrzennym.

Hierarchia jednostek osadniczych:

Miasto Wolin - ośrodek miejsko - gminny, o randze miasta regionalnego w układzie wojewódzkim.
Ośrodki usług podstawowych:

- Dargobądź,

- Kołczewo,

- Koniewo,

- Troszyn.

Ośrodki o zwiększonej dynamice rozwoju, miejscowości o funkcji rekreacyjnej:

- miejscowości położone wzdłuż rz. Dziwny i Zalewu Szczecińskiego,

- Wisełka,

- Warnowo,

- Żółwino,

- Domysłów,

- Piaski.

Ośrodki ekstensywnego rozwoju - pozostałe wsie w gminie.

5.1. Funkcje jednostek osadniczych

m. Wolin

- obsługa ludności,

- turystyka,

- przemysł rolno - spożywczy,

- rzemiosło i drobna wytwórczość.

w ośrodkach usług podstawowych

- obsługa ludności w rejonie ciążenia,

- rzemiosło i drobna wytwórczość,

- rolnictwo,

- ponadto w Kołczewie - rekreacja;

we wsiach o zwiększonej dynamice rozwoju

- rekreacja,

- rzemiosło i usługi dla potrzeb rekreacji,

- rolnictwo;

w pozostałych wsiach gminy:

- rolnictwo.

- rzemiosło i usługi dla potrzeb rekreacji

- rekreacja

Specyficzne położenie gminy sprawia, że funkcje ośrodka subregionalnego pełnią dwa miasta Kamień Pomorski i Świnoujście.

6. Mieszkalnictwo

Zasoby mieszkaniowe gminy oraz podstawowe wskaźniki warunków mieszkaniowych ludności przedstawiają się następująco (US Szczecin2004 r.)

Zasoby mieszkaniowe zamieszkane stale¹⁾

Wyszczególnienie	Mieszka nia	Izby	Powie- rzchnia użytkowa mieszkań w m²	Ludność w mieszkaniach	Przeciętna
									liczba osób		powierzchnia użytkowa w m²
									w 1 mie- szkaniu	na 1 izbę	1 mie- szkania	na 1 osobę
województwo	527946	1953726	34296662	1673799	3,17	0,86	65,1	20,4
Wolin	3609	14473	270612	12290	3,41	0,85	75,0	22,0
w tym miasto	1525	5994	107967	4925	3,23	0,82	70,8	21,8

¹⁾ Dane Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań.

Podstawowe wskaźniki warunków mieszkaniowych ludności gminy prezentują się
bardzo korzystnie na tle województwa. Dotyczy to przeciętnej wielkości mieszkania oraz liczby izb w mieszkaniu. Wyższa liczba osób w mieszkaniu wynika z młodszej struktury wieku ludności gminy.

Relacje struktury wiekowej tzw. starej i nowej zabudowy mieszkaniowej są niemal
odwrotne w mieście i na wsi. Łącznie w gminie przeważa jeszcze zabudowa przedwojenna.

W układzie przestrzennym wyróżnić można dwie grupy wsi o istotnej różnicy
w zabudowie, jeżeli chodzi o jej wiek. Jedna grupa to wsie tzw. „pegeerowskie”, w których realizowano uspołecznione wielorodzinne budownictwo mieszkaniowe i druga grupa
w których nowa substancja realizowana jest ilościach przez indywidualne osoby. Podział taki
w istotny sposób warunkuje dalszy rozwój wsi i wzrost ich znaczenia w hierarchii sieci osadniczej.

Lp	wsie z odsetkiem >10% istniejącej nowej zabudowy	Lp	wsie o starej substancji >30% sprzed 1945r.
	Wisełka		Domysłów
	Kołczewo		Rabiąż
	Rekowo		Zastań
	Łuskowo		Sierosław
	Dargobądź		Korzęcin
	Ładzin		Jarzębowo
	Mokrzyca Mała		Warnowo
	Unin		Karnocice
	Darzowice		Kodrąbek
	Recław		Płocin
	Wiejkowo		Kodrąb
	Dramino		Mokrzyca Wielka
	Piaski Wielkie		Laska
	Troszynek		Gogolice
	Mierzęcin		Troszyn
	Ostromice		Dobropole
	Wiejkówko		Strzegowo
			Zagórze
			Koniewo
			Siniechowo
			Skoczewo

7. Komunikacja

Tranzytowe położenie gminy na ważnych szlakach transportowych w bliskiej odległości od granicy państwowej i wybrzeża oraz jej interesujące walory przyrodnicze mają duży wpływ na kształtowanie funkcji przestrzennych gminy i jej atrakcyjność inwestycyjną.

Drogi międzyregionalne i regionalne to główny układ drogowy w gminie zapewniający
transportowe powiązania zewnętrzne.

Układ komunikacyjny gminy tworzą:

droga międzynarodowa E-65 /DK-3/ [długość w obszarze gminy ok. 24,5 km]
relacji: Skandynawia - Świnoujście - Szczecin - południe kraju - południe Europy.
linia kolejowa międzynarodowa E-59 relacji Świnoujście (Skandynawia) -Poznań - Wrocław- południe Europy,
tor wodny: Dziwnów - Kamień Pomorski - tor wodny Szczecin - Świnoujście,
drogi wojewódzkie: DW 102, DW 107, DW 108 ;
drogi powiatowe [długość w obszarze gminy ok. 96 km];
drogi gminne [długość w obszarze gminy ok. 57 km, w tym o nawierzchni twardej
21 km, tj. 36,8 %];

Stan techniczny dróg jest zróżnicowany. Droga krajowa oraz drogi wojewódzkie posiadają nawierzchnię w średnim stanie technicznym. Jednak parametry techniczne nie odpowiadają normatywom i potrzebom związanym z przemieszczaniem się już obecnego ruchu na tych trasach. Droga krajowa nr 3 nie zapewnia odpowiedniego standardu obsługi ruchu dalekiego zasięgu, szczególnie przy przejściach przez miejscowości: Ostromice, Troszyn, Parłówko.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wolin utrzymuje dotychczasowy schemat systemu transportowego. Przewozy towarowo - pasażerskie dalekiego zasięgu obsługiwane będą przez drogę ruchu szybkiego S-3 oraz linię kolejową magistralną E-59. Przewozy średniego zasięgu [regionalne] obsługiwać będą drogi wojewódzkie nr 102 i nr 108, komunikacja autobusowa i mikrobusowa oraz po modernizacji toru wodnego transport wodny. Do przewozów regionalnych wykorzystana również będzie droga ekspresowa oraz magistrala kolejowa. Przewozy wewnątrzgminne zapewni zmodernizowana sieć dróg powiatowych i gminnych.

Drogi międzyregionalne i regionalne, to główny układ drogowy w gminie, zapewniający transportowe powiązania zewnętrzne.

Linia kolejowa o symbolu E-59, przechodząca przez gminę należy do sieci kolejowej europejskiej. Trasa linii pozostaje bez zmian, natomiast podniesiony zostanie standard przewozów. Zakłada się modernizację linii do parametrów magistrali, przy zachowaniu obecnej dostępności na terenie gminy. Pozostawia się punkty ładunkowe w miejscowościach: Recław i Warnowo,
a przystanki w miejscowościach: Ładzin, Mokrzyca Wielka, Wolin, Troszyn oraz Parłówko.

Port w Wolinie wymaga modernizacji i rozbudowy jako tzw. mały port do obsługi: żeglugi towarowej, żeglugi pasażerskiej, żeglugi jachtowej, rybołowstwa.

Z uwagi na obecny stan techniczny wymaga polepszenie parametrów technicznych torów podejściowych (prace pogłębiarskie, modernizacja oznakowania nawigacyjnego w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu statków zwłaszcza w porze nocnej .Uruchomienie żeglugi pasażerskiej i portu jachtowego wpłynie na uatrakcyjnienie turystyczne gminy.

8. Infrastruktura techniczna

Gmina Wolin wspólnie z samorządami gmin Dziwnów i Międzyzdroje w 1990 r. utworzyła Związek Gmin Wyspy Wolin.

Głównym zadaniem ZGWW jest synchronizacja działań proekologicznych trzech gmin.
Do statutowych zadań ZGWW należy wspólne planowanie i wykonywanie na obszarze Wyspy Wolin zadań w zakresie: zagospodarowania przestrzennego i turystycznego, ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, budowy oczyszczalni ścieków, kompleksowego zwodociągowania, skanalizowania i zgazyfikowania wyspy.

Działaniem ZGWW objęto obszar należący administracyjnie do trzech zrzeszonych gmin. Ciężar zadań w zakresie ochrony środowiska naturalnego, przejęły samorządy lokalne
i w związku z tym podjęta współpraca przyniosła pożądane efekty. Podstawą właściwego zagospodarowania wyspy stał się wspólny plan dla całego obszaru funkcjonalnego wyspy, sporządzony przez BSiPRPW w Szczecinie oraz "Program kompleksowych przedsięwzięć proekologicznych na wyspie Wolin" opracowany przez przez ZGWW. Prace koordynował Związek Gmin zgodnie z przyjętym statutem uchwalonym przez rady trzech gmin.

"Program kompleksowych przedsięwzięć proekologicznych na wyspie Wolin", realizowany jest od 1993r. był wspierany przez Unię Europejską w ramach Programów Współpracy Przygranicznej Phare: Program Współpracy Przygranicznej Phare Polska -Niemcy 1996; Program Współpracy Przygranicznej Phare Polska -Region Morza Bałtyckiego 1996-1998).

Dotychczas zrealizowano bądź są w realizacji następujące projekty w ramach Programów Współpracy Przygranicznej Phare:

Polska - Niemcy 1996: „Gazyfikacja miasta Międzyzdroje”, Projekt Nr PL 96 04;
Polska - Region Morza Bałtyckiego 1996: „Systemy kanalizacji na wyspie Wolin”, Projekt NrPL 9612;
Polska - Region Morza Bałtyckiego 1998: „Budowa biologicznej oczyszczalni ścieków
w Międzywodziu wraz z systemami kanalizacji”, Projekt Nr PL 9810.

W ramach projektu „Systemy kanalizacji na wyspie Wolin” wybudowano cztery oczyszczalnie ścieków (Wolin, Międzyzdroje, Międzywodzie i Wapnica), skanalizowano wszystkie miejscowości gminy Międzyzdroje, Dziwnów (poza Łukęcinem), częściowo miasto Wolin oraz wykonano dwa główne kolektory na obszarze gminy Wolin (Dargobądź- Wolin oraz Wisełka - Międzywodzie).

Ogółem dotacje Phare wyniosły 3 090 000 EUR (13 600 000 PLN)

Inne środki na inwestycje:

pożyczki preferencyjne NFOSIGW 4 700 000 zł
pożyczki preferencyjne NFOSIGW 6 600 000 zł

dotacje z budżetu województwa - Urząd Wojewódzki w Szczecinie 993 000 zł
Duńska Agencja Ochrony Środowiska 3 900 000 DK (ok 1800 000 zł)
Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej 1 000 000 zł
dotacja EkoFundusz system kanalizacji Lubin-Wapnica-Wicko 1 500 000 zł
dotacja EkoFundusz do OS Międzywodzie 7 800 000 zl
środki własne Związku (głównie pochodzące ze sprzedaży 5 500 000 zł

składników majątku

Fundusz Współpracy - Cooperation Fund, Program Samorządy-Efektywność i Współpraca
NFOSiGW - nagroda w konkursie na najlepiej rozwiązaną gospodarkę ściekową na terenach wiejskich” - rok 2002, 1 200 000 zł
środki gmin - ok. 14 700 000 zł
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 800 000 zł
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 400 000 zł

Razem - ok. 58,0 mln zł

Podsumowując, stwierdzić należy, że idea ekorozwoju obszaru całej Wyspy Wolin wraz z zagospodarowaniem przestrzennym stała się podstawowym zadaniem samorządu gminy w ramach ZGWW. Wspólnym wysiłkiem rozpoczęto prowadzenie wszelkich działań planistycznych mających na celu zapobieganie zagrożeniom i degradacji środowiska - włącznie ze zdobywaniem środków finansowych na ich realizację. Jedność i spójność działania wszystkich tych środowisk zjednoczonych wokół programu ochrony środowiska i planowania przestrzennego stała się podwaliną zrównoważonego rozwoju Wyspy Wolin.

8.1. Zaopatrzenie w wodę

Zasoby wód podziemnych i powierzchniowych gminy Wolin stawiają ją w strategicznej pozycji w przyszłym regionalnym systemie zaopatrzenia w wodę północno - zachodniej części pasa nadmorskiego (gminy: Świnoujście, Międzyzdroje, Wolin, Dziwnów i Kamień Pomorski).

Na zasoby te składają się:

Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 102 Wyspa Wolin. Decyzją Ministra Środowiska
z dnia 06.01.2001r. Nr DG/kdh/ED/489-6274/2000 zatwierdzono zasoby dyspozycyjne wód podziemnych w ilości:

zasoby dyspozycyjne: Q_p= 35 000m³/d; 1458 m³/h; powierzchnia zasobowa
F = 225,5 km²
w tym dla zbiornika GZWP nr 102 Q_p= 22651m³/d o powierzchni 112,2 km²

zasoby wód powierzchniowych jeziora Ostrowo (rzeka Grzybnica ok. 25000 m³/d, II etap przerzut z rzeki Wołczenicy ok. 75000 m³/d).

Ludność gminy Wolin w 92,1 % zaopatrywana jest w wodę z sieci wodociągowej z następujących systemów wodociągowych:

1) Wodociągi grupowe:

a) Ładzin - Unin - Uninek - Kodrąb - Kodrąbek - Mokrzyca Wielka - Mokrzyca Mała - Jagienki;

b) Mierzęcin - Troszyn - Troszynek;

c) Zagórze - Koniewo;

d) Recław - Gogolice - Jagniątkowo;

f) Sierosław - Łuskowo - Łojszyno;

g) Chynowo - Rekowo;

h) Strzeżewo - Strzeżewko - Wrzosowo [gm. Kamień Pom.] - Dziwnów - Dziwnówek - Międzywodzie [gm. Dziwnów] - Zastań - Świętouść - Granik - Łowno, pracujący na ujęciach: Strzeżewo, Świętouść i Kołczewo.

Rzeczyn - Dramino - Laska,
Skoszewo - Skoszewko;
Wiejkówko - Wiejkowo;

2) Systemy zbiorowe.

Z systemów zbiorowych zaopatrywane są następujące miejscowości: Wolin, Dargobądź,
Dobropole, Piaski, Parłowo, Parłówko, Wisełka, Ostromice.Woda z ujęć głębinowych
jest regularnie badana przez Powiatową Stację Sanitarno - Epidemiologiczną w Kamieniu Pomorskim. Pozostałe miejscowości, które nie posiadają wodociągu zbiorowego lub grupowego, zaopatrują się w wodę z lokalnych studni przyzagrodowych.

Kierunki rozwoju systemów wodociągowych

Zwodociągowanie pozostałych miejscowości gminy Wolin - Jarzębowo, Korzęcin, Karnocice, Płocin, Rabiąż, Siniechowo, Sułomino, Warnowo, Wartowo, Żółwino, Domysłów.
Rozwiązanie problemu zaopatrzenia w wodę wymaga:

uporządkowania istniejących ujęć wody, ich stref ochronnych, (z rygorami odnośnie gospodarki odpadami, gospodarki rolnej, bezwzględnej likwidacji nieczynnych studni itp.);
zakończenie budowy ujęć w pasie centralnym wyspy Wolin (rejon Kodrąbka - Szmanc) dla potrzeb miejscowości wyspowej części gm. Wolin,
budowy ujęcia wód powierzchniowych z jez. Ostrowo
objęcia ochroną:

obszaru ochronnego GZWP nr 102,
zlewni Wołczenicy i Grzybnicy, jako zlewni wód wysokiej jakości, będących źródłem wody dla gminy Wolin.

Zasoby wód podziemnych i powierzchniowych gminy Wolin stawiają ją w strategicznej pozycji w przyszłym regionalnym systemie zaopatrzenia w wodę północno - zachodniej części pasa nadmorskiego.
Z uwagi na znaczenie systemów wodonośnych gminy Wolin i ich powiązania regionalne, postuluje się opracowanie planu wodnego gminy Wolin , gmin będących w Związku Gmin Wyspy Wolin oraz gminy Świnoujście i Kamień Pomorski, stanowiącego podstawę polityki samorządowej w dziedzinie racjonalnego zagospodarowania zasobów wód. Realizacja planu wodnego gminy winna być rozpoczęta od zaraz, z wykorzystaniem wyników prowadzonych i wykonanych prac hydrogeologicznych i hydrologicznych [zlewnie rzeki Wołczenicy z Grzybnicą, GZWP nr 102],

Gmina Wolin posiada dobre warunki dla eksploatacji wód leczniczych i rozwoju balneologii oraz eksploatacji wód termalnych dla potrzeb grzewczych. Za rejony perspektywiczne do eksploatacji wód zmineralizowanych, w tym także o podwyższonej temperaturze [np. dla potrzeb grzewczych] uznaje się:

- rejon Kołczewa - wody triasowe o mineralizacji 250 g/dm³,

- rejon Międzywodzia - wody triasowe o mineralizacji do 100 g/dm³ i temperaturze 40 °C,

- rejon Warnowa i centralnej części wyspy Wolin, gdzie stwierdzono najpłytsze występowanie wód o podwyższonej temperaturze [do 65 °C w złożu].

Problemem otwartym pozostaje wykorzystania wód leczniczych oraz wód o podwyższonej

temperaturze. Jest to proces kosztowny, lecz stwarzający szansę rozwoju miejscowości w strefie od Wisełki do Międzywodzia oraz wzdłuż brzegu Dziwny.

8.2. Odprowadzanie ścieków

Gmina Wolin w ramach Związku Gmin Wyspy Wolin, jest w trakcie realizacji budowy systemów kanalizacyjnych części wyspowej gminy, obejmujących:

system „Wolin” - Korzęcin, Jarzębowo, Unin, Warnowo, Ładzin, Kodrąbek,
Kodrąb, Darzowice, Jaromierz, Jagienki, Mokrzyca Wielka, Mokrzyca Mała,
Dargobądź, Sułomino, Płocin, Rabiąż;
system „Międzywodzie” - Wisełka, Kołczewo, Kołczewo Kolonia, Wartowo,
Domysłów, Żółwino, Rekowo, Chynowo, Łuskowo, Sierosław, Łojszyno, Granik, Łowno, Świętouść, Kołczewo Nowe, Zastań .

Z w/w. zamierzeń zrealizowano:

Budowę oczyszczalni ścieków w:

Wolinie,
Międzywodziu (oczyszczalnia obsługuje również miejscowości gminy Dziwnów),
Piaskach.

Kanalizację miasta Wolin - II etap.
Budowę kolektorów kanalizacyjnych:

Dargobądź- Sułomino - Płocin - Wolin,
Wisełka - Kołczewo - Chynowo - Łojszyno - Międzywodzie.

Szczegółowe zestawienie zadań do zrealizowania przez ZGWW w zakresie gospodarki wodno-ściekowej przedstawia poniższa tabela:

Lp	Nazwa zadania	Okres realizacji
1.	Oczyszczalnia ścieków w Wolinie - Budowa kompostowni osadów	2005-2008
2.	System kanalizacji dla miejscowości lądowej części gminy Wolin	2005-2008
3.	System kanalizacji Grodno - Wisełka - Kołczewo	2005-2008
4	System kanalizacji Dargobądz - Karnocice - Płocin	2005-2008
5	System kanalizacji Domysłów - Kołczewo, Łuskowo - Łojszyno	2005-2008
6	Warnowo - Kodrąb- Unin - Wolin, Mokrzyca - Wolin	2005-2008
7	System kanalizacji Korzęcin - Unin	2005-2008
8	Sieć kanalizacji w Wolinie	2005-2008
9	Sieć wodociągowa w Wisełce, Kołczewie, Żółwinie	2005-2008
10	Stacja uzdatniania wody i zbiorniki retencyjne	2004-2005
11	Ujęcie wody w Kodrąbku	2005-2008
12	Wodociągi pozostałe - uzupełnienia	2005-2008
13	Wymiana starych sieci kanalizacji, budowa kanalizacji deszczowej	2005-2008
14	Remonty i modernizacje bieżące sieci i obiektów	2004-2008
15	Podjęcie działań dotyczących prac dokumentacyjnych dla ustalenia zasobów eksploatacyjnych dla budowy centralnego ujęcia wód podziemnych - głównego ujęcia dla gminy i miasta wraz z projektem technicznym ujęcia	2004-2005
16	Ocena i analiza zagrożeń wynikających ze stosowania nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin dla wód powierzchniowych i podziemnych	2005
17	Ocena stanu jakości wody w ujęciach indywidualnych i grupowych wraz z obliczeniami ilościowymi i oszacowaniem wielkości nieewidencjonowanego zużycia wody na terenie gminy	2004
18	Ocena stanu kanalizacji - zlecenie badań z wykorzystaniem inspekcji telewizyjnej	2004
19	Odbudowa retencji wód, poprawa melioracji celem zapobieżenia nadmiernemu odwadnianiu obszaru tworzenia zasobów wodnych GZWP Nr 102.	2005-2008
20	Budowa centralnego ujęcia wody na wyspie Wolin	2008-2010

8.3. Usuwanie odpadów.

Eksploatowane wysypisko gminne zlokalizowane jest przy drodze Recław - Laska. Wysypisko uruchomiono w 1981 r., powierzchnia 6,0 ha.

Odpady komunalne z części gminy wywożone są na wysypisko odpadów stałych w Świnoujściu. Program gospodarki odpadami zakłada:

- wprowadzenie na terenie gminy selektywnej zbiórki odpadów stałych (segregacja u źródła)

- budowę zakładu utylizacji odpadów stałych (o zasięgu ponadgminnym).w Recławiu

8.4. Elektroenergetyka

Gmina Wolin zasilana jest ze stacji elektroenergetycznej 110/15 kV Recław, o mocy
2 x 16,0 MVA. GPZ Recław współpracuje ze stacjami 110/15 kV w gminach sąsiednich: Przybiernów [Moracz], Golczewo, Kamień Pomorski, Międzyzdroje, Świnoujście.

Sieć napowietrzna 15 kV zasila stacje transformatorowe 15/0,4 kV w poszczególnych jednostkach osadniczych gminy Wolin oraz częściowo gmin sąsiednich.

W celu wzmocnienia zasilania miejscowości północnej części gminy Wolin oraz miejscowości w gminie Dziwnów planuje się:

budowę linii średniego napięcia [w parametrach linii 110 kV] z GPZ Kamień Pomorski przez Wyspę Chrząszczewską, w rejon miejscowości Łowno - Zastań i dalej wzdłuż istniejącej drogi krajowej nr 102 i 103 linią SN nawiązującą do istniejącej sieci w gminie Dziwnów;
budowę nowej stacji 110/15 kV, zlokalizowanej w rejonie miejscowości Zastań i zasilanie z niej średnim napięciem miejscowości pasa nadmorskiego.
budowę linii 220 kV Police - Recław.

Linie 15 kV na przeważającym obszarze gminy mają w zasadzie długości optymalne [12,5 - 15 km] lub mniejsze. Trudna sytuacja występuje w północnej części gminy [rejon Wisełki,
Kołczewa, Chynowa, Sierosławia, aż po Międzywodzie w gminie Dziwnów], gdzie długości linii 15 kV przekraczają długości optymalne.

Obciążenia linii magistralnych, w części północnej gminy są maksymalne
[duże spadki napięcia ze względu na duże odległości], w części centralnej i południowej - część linii posiada rezerwy przesyłowe.

Na terenie gminy zlokalizowanych jest 151 stacji transformatorowych 15/0,4 kV, w tym 20 w samym Wolinie. Rozmieszczenie stacji w miejscowościach, przyjmując promień obsługi 500 m, jest dobre. Oceniając wskaźnik mocy zainstalowanej w stacjach transformatorowych do liczby mieszkańców obsługiwanych przez te stacje, można uznać, że sytuacja jest korzystna.

Ponad 90 % miejscowości w gminie posiada rezerwy mocy i ich dalszy rozwój nie wymaga budowy nowych stacji transformatorowych.

Rezerwy mocy w miejscowościach :

rezerwa duża - 11 miejscowości,
rezerwa średnia - 25 miejscowości,
rezerwa mała - 9 miejscowości,
brak rezerw - 4 miejscowości.

8.5. Zaopatrzenie w gaz

Aktualnie na terenie gminy Wolin gazyfikacją przewodową objęte jest miasto Wolin oraz południowa część gminy - wsie: Skoszewo, Koniewo, Zagórze, Wiejkowo. Pozostałe miejscowości na terenie gminy objęte są gazyfikacją bezprzewodową.

Na terenie miasta Wolin funkcjonuje stacja redukcyjno - pomiarowa I oraz stacja redukcyjno - pomiarowa II zasilająca sieć gazową niskiego ciśnienia, obsługująca odbiorców na obszarze miasta.

Przewiduje się gazyfikację średnim ciśnieniem następujących miejscowości:

- Dargobądź - Karnocice - Sułomino,

- Unin - Łuskowo - Sierosław - Zastań,

- Wisełka - Kołczewo - Domysłów - Warnowo - Żółwino,

- Recław, Piaski, Ostromice,

- Ładzin,

Docelowo przyjmuje się zgazyfikowanie 100 % odbiorców zużywających gaz do celów
komunalno - bytowych i grzewczych. Przewiduje się zużycie gazu w sektorze usług i drobnego przemysłu.

9. Wnioski - Identyfikacja problemów

Gmina Wolin jest jedną z największych gmin województwa szczecińskiego. Obszarowo - z liczbą 327 km²jest trzynastą co do wielkości gminą regionu a w ogólnym zaludnieniu (12,3 tys. osób) dziewiętnastą na 114 gmin województwa zachodniopomorskiego
Ośrodek gminny - miasto Wolin - należy do grupy tzw. „małych miast” regionu (5,1 tys.osób) i skupia 40,1% ludności gminy.

W układzie regionalnych struktur przestrzennych gmina znajduje się w obszarach funkcjonalnych o różnym zasięgu przestrzennym:

- strefie nadmorskiej,

- aglomeracji szczecińskiej,

- strefie gmin nadmorskich,

- Związku Gmin Wyspy Wolin.

Układ przestrzenny gminy powiązany jest z resztą kraju i państwami Europy :

drogą międzynarodową E-65 /DK-3 relacji: Skandynawia - Świnoujście - Szczecin - południe kraju - południe Europy.
linią kolejową międzynarodową E-59 relacji Świnoujście (Skandynawia) -Poznań - Wrocław- południe Europy,
torem wodnym: Dziwnów - Kamień Pomorski - tor wodny Szczecin - Świnoujście,
drogami wojewódzkimi: DW 102, DW 107,

Użytki rolne zajmują 13,5 tys. ha, co stanowi 41,3% powierzchni lądowej gminy. Udział najlepszych gleb, według kompleksów przydatności rolniczej, 2-go pszennego dobrego
i 4-go żytniego b. dobrego z glebami w II, III a i III b oraz IV a klasie bonitacyjnej, stanowi ok. 43 % użytków rolnych;
Gospodarka leśna pomimo iż lasy zajmują 22,4% powierzchni gminy nie jest ważną funkcją gospodarczą gminy Wolin.
Zatrudnienie (US Szczecin 2004) w dziale „rolnictwo (bez rolników indywidualnych), leśnictwo, rybołówstwo i rybactwo wynosi 72 osoby co stanowi 7,8% pracujących
w gospodarce narodowej.
Gmina charakteryzuje się bardzo niekorzystną strukturą wielkości gospodarstw rolnych. Na ogólną liczbę 968 gospodarstw 831 stanowią gospodarstwa do 15 ha, o powierzchni od 15 - 50ha 109 gospodarstw, od 50 - 100 ha - 17 gospodarstw a powyżej 100 ha - 11
gospodarstw.
W ramach programu restrukturyzacji rolnictwa należy się liczyć ze zmniejszeniem zatrudnienia w rolnictwie.
Gmina Wolin boryka się z poważnym problemem niedorozwoju miejsc pracy. Zasoby siły roboczej szacowane na 7,8 tys. osób (63,5 % ogółu mieszkańców) znacznie przewyższają liczbę miejsc pracy.
Gminę Wolin cechuje silny niedobór miejsc pracy w stosunku do zasobów siły roboczej. Wysoki stopień bezrobocia jest związany z likwidacją państwowych gospodarstw rolnych, które dominowały w rolnictwie gminy.
Liczba bezrobotnych waha się od 1720 osób (styczeń 2004) do 1530 osób (czerwiec 2004).
Gwałtowny wzrost stopy bezrobocia nastąpił przede wszystkim w latach 1991 - 1994
i był wynikiem szeregu zwolnień głównie z sektora państwowego i spółdzielczego rolnictwa, a wzrastająca liczba firm sektora prywatnego nie była w stanie stworzyć miejsc pracy dla dużej liczby osób zwalnianych z pracy.
Rozwiązanie tego problemu może nastąpić przede wszystkim poprzez dalszy rozwój
własnego rynku pracy. Rozwijać się on może poprzez wykorzystanie własnych możliwości w takich dziedzinach jak: zagospodarowanie turystyczne, przemysł przetwórczo - rolny, rozwój rzemiosła produkcyjnego, usług i drobnego nieuciążliwego przemysłu.
Podstawowe wskaźniki warunków mieszkaniowych ludności gminy prezentują się bardzo korzystnie na tle województwa. Dotyczy to przeciętnej wielkości mieszkania oraz liczby izb w mieszkaniu. Wyższa liczba osób w mieszkaniu wynika z młodszej struktury wieku ludności gminy. Relacje struktury wiekowej tzw. starej i nowej zabudowy mieszkaniowej są niemal odwrotne w mieście i na wsi. W gminie przeważa jeszcze zabudowa przedwojenna.
Biorąc pod uwagę okres ostatniego dwudziestopięciolecie 1970-2004 ludność miasta wzrosło z 3,02 tys. osób do 5,2 tys. osób w roku 2002; obecnie obserwuje się tendencje zmniejszania liczby ludności w mieście. Zaludnienie wsi od 1970 r. sukcesywnie się zmniejsza; największy spadek zanotowano po 1990r.
Aktualnie wskaźniki przyrostu naturalnego i migracji w regionie jak i w gminie osiągnęły bardzo niskie wartości, co spowoduje ujemny rozwój demograficzny na przyszłość.

Większość dochodów mieszkańców gminy Wolin zaczyna pochodzić z przemysłu turystycznego. Turystyka staje się wiec najważniejszą gałęzią działalności gospodarczej gminy.

Gmina posiada znaczne zasoby predysponujące ją do rozwoju różnych form turystyki.
Są to:

wody Zalewu Szczecińskiego, cieśniny Dziwny, jez. Koprowo, Pojezierza Wolińskiego, jez. Ostrowo i Piaski, wody Bałtyku [udział wód na obszarze gminy wynosi 21 % jej powierzchni];
kompleksy leśne: lasy WPN, Pojezierze Wolińskie, rejon jez. Piaski i Ostrowo;
liczne, cenne pod względem zabytkowym elementy przyrodnicze i antropogeniczne;
urozmaicony i ciekawy krajobraz;
wykształcone w części formy turystycznego zainwestowania;
istniejące szlaki turystyczne;
dogodne połączenia komunikacyjne (drogowe, kolejowe, wodne).

Głównym atutem turystycznym gminy są walory środowiska przyrodniczego i kulturowego w tym wody otaczające wyspę Wolin z niewykorzystanymi dotąd możliwościami rekreacji wodnej i przywodnej w jej wszelkich rodzajach.
Gmina Wolin posiada dobre warunki dla eksploatacji wód leczniczych i rozwoju balneologii oraz eksploatacji wód termalnych dla potrzeb grzewczych. Perspektywicznymi rejonami eksploatacji wód zmineralizowanych, w tym także o podwyższonej temperaturze [np. dla potrzeb grzewczych] są:

- rejon Kołczewa - wody triasowe o mineralizacji 250 g/dm3,
- rejon Międzywodzia - wody triasowe o mineralizacji do 100 g/dm3 i temperaturze 40 °C,
rejon Warnowa i centralnej części wyspy Wolin, gdzie stwierdzono najpłytsze występowanie wód o podwyższonej temperaturze [do 65 °C w złożu].

Wysokie walory przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe stawiają tę gminę w szeregu najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionów województwa zachodniopomorskiego.
Gmina Wolin wspólnie z samorządami gmin Dziwnów i Międzyzdroje w 1990 r. tworzy Związek Gmin Wyspy Wolin.
Głównym zadaniem ZGWW jest synchronizacja działań proekologicznych trzech gmin.
Do statutowych zadań ZGWW należy wspólne planowanie i wykonywanie na obszarze Wyspy Wolin zadań w zakresie: zagospodarowania przestrzennego i turystycznego, ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, budowy oczyszczalni ścieków, kompleksowego zwodociągowania, skanalizowania i zgazyfikowania wyspy.
Gmina Wolin w ramach Związku Gmin Wyspy Wolin, jest w trakcie realizacji budowy systemów kanalizacyjnych części wyspowej gminy obejmujących:

system „Wolin” - Korzęcin, Jarzębowo, Unin, Warnowo, Ładzin, Kodrąbek, Kodrąb, Darzowice, Jaromierz, Jagienki, Mokrzyca Wielka, Mokrzyca Mała, Dargobądź, Sułomino, Płocin, Rabiąż;
system „Międzywodzie” - Wisełka, Kołczewo, Kołczewo Kolonia, Wartowo, Domysłów, Żółwino, Rekowo, Chynowo, Łuskowo, Sierosław, Łojszyno, Granik, Łowno, Świętouść, Kołczewo Nowe, Zastań .

Z wyżej wymienionych zamierzeń zrealizowano:

oczyszczalnię ścieków w: Wolinie, Międzywodziu (oczyszczalnia obsługuje również miejscowości gminy Dziwnów), Piaskach.
kanalizację miasta Wolin,
Budowę kolektorów kanalizacyjnych: Dargobądź- Sułomino - Płocin - Wolin oraz Wisełka - Kołczewo - Chynowo - Łojszyno - Międzywodzie.

Zasoby wód podziemnych i powierzchniowych gminy Wolin stawiają ją w strategicznej pozycji w przyszłym regionalnym systemie zaopatrzenia w wodę północno - zachodniej części pasa nadmorskiego .

III. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA OBSZARZE GMINY WOLIN

Celem aktywizacji społecznej i gospodarczej gminy Wolin, likwidacji zagrożenia marginalizacją i włączenie jej w procesy rozwojowe kraju i Europy, poniżej zestawiono działania ukierunkowane na wspomaganie procesu rozwoju gospodarczego gminy i mogące być współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu 3.

Zadania te podzielono na trzy grupy

Grupa pierwsza obejmuje kompleksowe przedsięwzięcie (wraz z usługami towarzyszącymi) wykorzystujące potencjał turystyczny, kulturowy, historyczny i przyrodniczy Wolina powiązane z rozwojem ekonomicznym oraz tworzeniem stałych miejsc pracy.

Grupa druga obejmuje projekty z zakresu infrastruktury technicznej.

Grupa trzecia obejmuje działania związane z infrastrukturą publiczną.

1. Projekty powiązane z rozwojem ekonomicznym oraz tworzeniem stałych miejsc pracy.

Do grupy pierwszej zakwalifikowano następujące projekty:

Projekt „Wolin - miasto historii”,
Zagospodarowanie nabrzeża Dziwny - odcinek plaża miejska - ul. Zamkowa - droga S3 - Srebrne Wzgórze,
„Western City” - Wolin Park Sułomino

A. Projekt „Wolin - Miasto Historii”

Celem projektu jest aktywizacja gospodarcza gminy, w tym tworzenie nowych miejsc pracy, oparta na rozwoju turystyki. W tym celu projektuje się budowę sieci powiązanych z sobą obiektów o charakterze kulturalno-edukacyjnym. Ich podstawą jest wyeksponowanie unikalnych walorów historycznych, archeologicznych , kulturowych i turystycznych miasta Wolina i gminy.

Obejmują one budowę następujących obiektów:

Skansen Archeologiczny - „Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Vineta" - warsztaty archeologii eksperymentalnej.
Rezerwat Morski .
Parki Archeologiczne.

Rezerwat „Wzgórze Wisielców” .
Rezerwat „Srebrne Wzgórze”.
Rezerwat „Wolin - Port” .

Rezerwat „Stare Miasto” .
Muzeum Archeologiczne .
Park Fortyfikacyjny.
Stocznia historyczna „Niedamira”.
Festiwal Wikingów.
Imprezy historyczne.

Punktem wyjścia realizacji projektu „Wolin - Miasto Historii” jest niezwykle bogate dziedzictwo historyczne i kulturowe Wolina. Zostało ono udokumentowane przez wykopaliska archeologiczne, prowadzone w tym ośrodku od ponad 50 lat przez Instytut Archeologii
i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Wolinie, pod kierownictwem prof. Władysława Filipowiaka. Wykazały one bowiem że słowiański Wolin we wczesnym średniowieczu był wielkim nadbałtyckim emporium handlowym, centrum produkcji i handlu. Wolin jest także identyfikowany z opiewanym w islandzkich sagach Jomsborgeim - warownym obozem wikingów oraz
z legendarną Winetą - zatopionym miastem. Wykopaliska archeologiczne dostarczyły także licznych źródeł, takich jak odkrycia pozostałości domów, świątyń, wałów miejskich, dróg, mostu, nabrzeży portowych i wraków łodzi. W oparciu o nie możemy wykonywać projekty rekonstrukcji przyszłych obiektów skansenowych.

Projekt Wolin - Miasto Historii ma na celu ożywienie gospodarcze, a tym turystyczne miasta. Z wyżej wymienionych projektów cząstkowych najbardziej zaawansowany jest projekt pn. „Skansen Archeologiczny - Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Wineta - warsztaty archeologii eksperymentalnej” realizowany przez „Stowarzyszenie Centrum Słowian i Wikingów Wolin Jomsborg Vineta” z Wolina przy współpracy z Urzędem Miasta
i Gminy Wolin. Stowarzyszenie opracowało dokumentację techniczną, uzyskało wszystkie niezbędne opinie i uzgodnienia i wystąpiło o pozwolenie na budowę. Jest to jedyny tego typu obiekt w Polsce mający pełną dokumentację.

1. Skansen Archeologiczny „Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Wineta” - warsztaty archeologii eksperymentalnej.

Projekt ten ma na celu budowę Warsztatów Archeologii Eksperymentalnej, bazujących
na wynikach prowadzonych w Wolinie od prawie stu lat archeologicznych badań wykopaliskowych i częściowo będący rekonstrukcją wczesnośredniowiecznego Wolina, identyfikowanego z opisywanym w islandzkich sagach Jomsborgiem - warowną siedzibą skandynawskich i słowiańskich wikingów założoną przez króla Haralda Sinozębego - oraz legendarną Vinetą.

Projekt skansenu w Wolinie zakłada rekonstrukcję zwartej zabudowy miejskiej Wolina.
Pod względem chronologicznym obejmuje on okres od końca wieku VII, kiedy powstał Wolina, aż do upadku miasta w końcu XII wieku. Dodatkowym założeniem skansenu w Wolinie, ulokowanego na wyspie naprzeciwko Starego Miasta jest jego budowa w ten sposób,
aby na wyspie zbudować lustrzane odbicie miasta odkopanego na przeciwnym brzegu rzeki.

Projekt obejmuje:

budowę skansenu archeologicznego będącego rekonstrukcją wczesnośredniowiecznego Wolina;
budowę stoczni szkutnictwa historycznego zajmującą się budową replik słowiańskich oraz wikińskich łodzi klepkowych i dłubanek;
utworzenie warsztatów nauki ginących zawodów, takich jak: ciesielstwo, układanie dachu ze strzechy, szkutnictwo, kowalstwo, mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy;
utworzenie warsztatów (o charakterze edukacyjnym) zajmujących się w skansenie pokazami produkcji oraz wytwórczości kopii zabytków archeologicznych (o charakterze komercyjnym) w zakresie: jubilerstwa, obróbki bursztynu, garncarstwa, tkactwa, kowalstwa, mincerstwa, snycerstwa, produkcji dziegciu, skórnictwa, rogownictwa;

Projekt ten, bazuje na wynikach prowadzonych w Wolinie od prawie stu lat archeologicznych badań wykopaliskowych. Jako przykład możliwości funkcjonowania tego typu przedsięwzięć mogą tu posłużyć podane projekty jak np. nowa formuła Skansenu Archeologicznego
w Biskupinie połączonego z Festynem Archeologicznym, Słowiański Skansen Archeologiczny "Ukranenland" w Torgelow, Skansen Słowiański w Gross Raden w Niemczech, Centrum Wikińskie w Foteviken w Szwecji, Centrum Wikińskie "YORVIK" w Yorku w Anglii, Skansen Archeologiczny w Lejre w Danii, Centrum Historyczne "ARCHEON" w Dorestadt
w Holandii, gdzie archeologia i historia stała się "towarem" komercyjnym promującym miasta
i regiony oraz stanowiącym podstawę utrzymania wielu ich mieszkańców.

Partnerami w realizacji projektu "Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Vineta" są:

Historische Werkstätten e.V. "Ukranendland" z Torgelow w Niemczech, z którymi nawiązano ścisła oficjalną formalną współpracę;
Specjaliści z Polski i zagranicy o dużym doświadczeniu z różnych dziedzin w zakresie archeologii eksperymentalnej.

2. Rezerwat Morski

Projekt ma na celu stworzenie rezerwatu wraków łodzi rybackich oraz łodzi wycofywanych obecnie z eksploatacji w wyniku wprowadzonych obecnie przepisów EU.
Obejmuje on łodzie z terenów Zalewu Szczecińskiego oraz Pomorza Zachodniego. Założenia edukacyjne projektu oparte są na możliwości wyeksponowania różnych technik szkutniczych
i typów budowanych na tym terenie łodzi z okresu od 18 do 20 wieku. Rezerwat zostanie wzbogacony dodatkowo o szczątki wraków starszych łodzi wydobywanych systematycznie
z akwenów wodnych.

Bazę rezerwatu stanowią liczne wraki zalegające na wybrzeżu i małych portach oraz łodzie wycofywane obecnie z eksploatacji. Docelowo w rezerwacie planuje się ustawienie około 30 wraków oraz łodzi. Niewątpliwym atutem projektu jest możliwość jego realizacji przy stosunkowo niskich nakładach, obejmujących koszty wydobycia łodzi, ich transport, konserwację, ustawienie pod zadaszonymi wiatami oraz tablice informacyjne.

3. Parki Archeologiczne

Projekt ma na celu wyeksponowanie dla celów turystycznych głównych stanowisk
archeologicznych w obrębie kompleksu osadniczego wczesnośredniowiecznego Wolina, takich jak Wzgórze Wisielców, Srebrne Wzgórze oraz Stare Miasto - Port.

3.1. Rezerwat „Wzgórze Wisielców”

Wzgórze Wisielców to cmentarzysko kurhanowe z okresu wczesnego średniowiecza.
Planuje się tu wyeksponowanie wszystkich 130 grobów kurhanowych (obecnie jest wyeksponowanych niespełna 30 grobów) wraz z pełną informacją obejmującą plany, szkice grobów, informacje o obrządkach pogrzebowych itp.

Kolejna część to wyeksponowanie na zboczu Wzgórza miejsca w którym znajdowała się opisywana przez Adama z Bremy latarnia morska zwana greckim ogniem. Planuje się
zbudowanie jej rekonstrukcji, która będzie ulokowana na stoku Wzgórza od strony Zalewu Szczecińskiego.

Projekt obejmuje także okres średniowieczny Wzgórza, kiedy to funkcjonowała ono jako miejsce straceń piratów. Z tego okresu też pochodzi jego nazwa.

3.2. Rezerwat „Srebrne Wzgórze”

Srebrne Wzgórze to otoczona wałem dawna dzielnica rzemieślniczo-handlowa wczesnośredniowiecznego Wolina. Nazwa miejsca pochodzi od ilości srebrnych skarbów znajdowanych na jego terenie w minionych stuleciach. Miejsce to należy do jednych z najlepiej przebadanych pod kątem archeologicznym. Planuje się tu oznaczenie na powierzchni miejsc,
w których prowadzono wykopaliska archeologiczne wraz z tablicami prezentującymi fotografie z wykopalisk oraz plany odkrytych w danych miejscach reliktów przeszłości i zabudowy.

3.3. Rezerwat „Wolin - Port”

Rezerwat zlokalizowany jest na terenie Starego Miasta w Wolinie na błoniach, gdzie odkryto pozostałości wczesnośredniowiecznego portu oraz tzw. domu kupca skandynawskiego, w tym licznych zabytków skandynawskich z tabliczką z napisem runicznym włącznie. Projekt zakłada odtworzenie na powierzchni rekonstrukcji wczesnośredniowiecznego nabrzeża oraz tablic ze zdjęciami z wykopalisk oraz rysunkowymi rekonstrukcjami poszczególnych etapów zabudowy miejskiej z okresu od IX do XIII wieku.

4. Rezerwat „Stare Miasto”

Projekt ma na celu wyeksponowanie zabudowy średniowiecznej i nowożytnej miasta Wolina. Oparty jest on na wyeksponowaniu zabudowy miasta w tym pozostałości jego kamiennych i ceglanych piwnic, spichlerzy, kamienic oraz ulic znajdujących się na niewielkiej głębokości pod powierzchnią gruntu na terenie obecnych błoni miejskich. Polega ona na odkopaniu do głębokości ok. 100-200 cm historycznej zabudowy miejskiej Wolina w obrębie jednego kwartału historycznej siatki ulic. Projekt wzorowany jest na analogicznych projektach Museu D'História De La Ciutat w Barcelonie w Hiszpanii, gdzie w ten sposób wyeksponowano zabudowę antycznej Barcelony z okresu Cesarstwa Rzymskiego oraz Rezerwatu Historii Jerozolimy w Jerozolimie w Izraelu, gdzie w analogiczny sposób wyeksponowano pozostałości zabudowy starożytnej Jerozolimy.

Etapy realizacji projektu:

odkopanie reliktów danej kamiennej i ceglanej historycznej zabudowy miasta,
konserwacje murów
budowa nad murami i w ich obrębie na rusztowaniach stalowo-szklanych drogi dla zwiedzających
wykonanie tablic z rekonstrukcjami poszczególnych obiektów i ich opisem.

Zwiedzanie Rezerwatu odbywać się będzie się częściowo po historycznych drogach a częściowo ścieżkami zbudowanymi na rusztowaniach.

5. Muzeum Archeologiczne

Założenia wystawiennicze projektu muzeum oparte są na pomysłach zrealizowanych w muzeach w Hedeby w Niemczech oraz w Ribe w Danii. Ekspozycja w muzeum będzie tematycznie związana z skansenem, rezerwatami i parkami archeologicznymi.

W muzeum planuje się wyeksponowanie kilku tysięcy zabytków pochodzących z wykopalisk w Wolinie, które do tej pory były prezentowane jedynie na wystawach czasowych
w Szwecji, Danii, Niemczech, Czechach, Węgrzech i na Islandii.

6. Stocznia historyczna „Niedamira”

Stocznia historyczna będzie ulokowana na miejscu dawnej stoczni na terenie Starego Miasta nad Dziwną. Stocznia będzie miejscem projektowania oraz budowy replik łodzi i statków historycznych z okresu wczesnego średniowiecza, średniowiecza i okresu nowożytnego.
Ich projekty oparte będą na znaleziskach wraków odkrytych w Wolinie oraz w strefie Bałtyku. Jak dotychczas w stoczni historycznej funkcjonującej w skromnej formie od kilku lat zbudowano repliki dwóch wczesnośredniowiecznych łodzi słowiańskich oraz dwóch dłubanek.

W wyniku przyszłej działalności stoczni możliwe będzie reaktywowanie zawodu szkutnictwa oraz zbudowanie floty łodzi i statków historycznych prezentującej rozwój żeglugi i szkutnictwa nadbałtyckiego.

7. Festiwal Wikingów

Festiwal Wikingów w Wolinie nawiązuje do wspaniałej historii kupieckiego miasta sprzed 1000 lat. Tak jak przed wiekami spotykają się tu wschód z zachodem.

Festiwal Wikingów w Wolinie jest imprezą międzynarodową. Bierze w nim udział co roku
ok. 800 osób prezentujących kulturę i tradycję wczesnośredniowieczną - Słowian i Wikingów. Pokazy rzemiosł: bicie monet, wikliniarstwo, tkactwo, garncarstwo, jubilerstwo, kowalstwo, drogownictwo, snycerka, zielarstwo, dawna kuchnia, produkcja pergaminu, naczyń z kory brzozowej, drewnianych dzieżek, bębnów, tabliczek woskowych do pisania, łuków, wytop żelaza oraz pokazy walki, wielka bitwa i występy grup muzyki dawnej składają się na program Festiwalu.

Uczestnicy nocują w namiotach historycznych. Stylizacjami lub replikami oryginałów są również stroje, narzędzia, uzbrojenie, meble i całe wyposażenie obozów i warsztatów rzemieślniczych. Na Festiwal przypływają również repliki łodzi wikińskich i słowiańskich - zbudowane według materiałów archeologicznych.

Cała ta otoczka powoduje, iż każdy zwiedzający Festiwal Wikingów w Wolinie może poczuć się rzeczywiście jak w dawnych czasach, zobaczyć jak mogło wyglądać życie w legendarnej Winecie lub opiewanym w skandynawskich sagach Jomsborgu. Każdy może uczestniczyć
w warsztatach rzemieślniczych, spróbować zmielić mąkę na historycznych żarnach, w pełnym uzbrojeniu zmierzyć się z prawdziwym wojem, spróbować pieczonego na blasze podpłomyka oraz kupić historyczną pamiątkę - na przykład replikę biżuterii wczesnośredniowiecznej.

Każdego roku zmienia się główny punkt programu Festiwalu. Do tej pory były to: wikińska ceremonia zaślubin i uczta weselna, palenie czarownicy na stosie, pogrzeb wikinga, budowa bramy. W tym roku będzie to słowiański obrządek - dożynki, zorganizowany na podstawie historycznych przekazów i tradycji.

Ten trwający 3 dni Festiwal przyciąga, co roku ok. 30 tysięcy turystów, głównie z Polski, Niemiec i Szwecji. Jest to jeden z największych tego typu festiwali w Europie.

Festiwal Wikingów, organizowany już po raz dziesiąty jest jedyną imprezą w roku zachęcającą turystów do odwiedzenia Wolina. Tego typu festiwale odbywają się również od lat w wielu krajach Europy (m.in. Dania, Niemcy, Szwecja, Norwegia, Holandia, Anglia, Finlandia).
Najczęściej wydarzenia te mają miejsce w skansenach utworzonych specjalnie w celu promowania dawnej kultury. Osady te są czynne przeważnie przez cały rok lub w sezonie trwającym od kwietnia do października.

9. Imprezy historyczne

Kolejny cel projektu to sposób funkcjonowania poszczególnych obiektów. Oprócz stworzenia jednej trasy turystycznej łączącej wszystkie powyższe 7 punktów projektu planuje się również organizację imprez o charakterze edukacyjnym, historycznym i artystycznym. Mają one również założenia ekonomiczne. Polegają one przede wszystkim na organizacji w skansenie przez cały sezon trwający ok. 3 miesiące mniejszych imprez historycznych, w których będzie brało udział rotacyjnie za każdym razem ok. 30 uczestników. Grupy te będą odtwarzać elementy życia codziennego wczesnośredniowiecznego Wolina. Zrezygnowanie z dotychczasowej formuły festiwalu ma na celu stworzenie możliwości „zagospodarowania” ruchu turystycznego przez lokalne podmioty gospodarcze, a nie przez firmy z zewnątrz, które są dotychczas głównymi beneficjentami podczas dużych festiwalu, co wynika ze słabości lokalnych podmiotów gospodarczych do obsłużenia tak dużego ruchu turystycznego.

Ponadto planuje się okresowo co dwa lata organizację dużych imprez. Za każdym razem będą one jednak posiadały odmienny charakter i będą odbiegać od dotychczasowej formuły festiwalu. Celem organizacji tych imprez jest bowiem przyciągnięcie tych samych odbiorców
w postaci mieszkańców regionu, Szczecina i wczasowiczów. Każda impreza musi być jednak nowym produktem zaskakującym i zaciekawiającym odbiorcę.

B. Zagospodarowanie nabrzeża Dziwny - odcinek plaża miejska - ul. Zamkowa - droga S3 - Srebrne Wzgórze,

Projekt ma na celu wyeksponowanie, uporządkowanie i gospodarcze wykorzystanie miejskiego odcinka brzegu cieśniny Dziwny. Ciąg ten również połączy i zwiąże poszczególne obiekty projektu „Wolin - miasto historii”. Projekt ma na celu stworzenie warunków
turystycznego i gospodarczego zagospodarowania i wykorzystania nabrzeży: miejskiego, Uczniowskiego Klubu Sportowego, Ligi Morskiej, Żeglarskiego Klubu „Albatros”
przy Polskim Towarzystwie Zapobiegania Narkomanii, portu rybackiego, nabrzeża handlowego, budowę basenu jachtowego oraz targu rybnego na terenie portu rybackiego oraz budowę mola na plaży miejskiej.

C. „Western City” - Wolin Park Sułomino

Idea miasteczek westernowych podjęta została 40 lat temu w Niemczech. Wzorowane
na dziewiętnastowiecznej zabudowie z „dzikiego Zachodu” powstały jako zamknięte kompleksy - Parki rozrywki i wypoczynku łączące w sobie zabawę, rekreację i głównie weekendowy wypoczynek. Elementami składowymi są:

stylowa zabudowa i wyposażenie
mini zoo, głównie ze zwierzętami gospodarskimi - konie, gęsi, żubry
bogaty program akcji-animacji
bogaty program muzyczny, taneczny,
usługi handlowe
usługi gastronomiczne
usługi hotelowe.

Obiekty tego typu czynne są 8-12 miesięcy w roku dając zatrudnienie od 150 do 250 osobom.

Stan zaawansowania projektu:

opracowana koncepcja „Western City” - Wolin Park Sułomino,
wykonane prace ziemne w zakresie niwelacji i ukształtowania terenu pod „Western City”
wykonane: przystań - marina, plaża, infrastruktura mariny - oświetlenie, granitowe ławki, kosze na śmieci, platforma - wieża widokowa
funkcjonuje czynnie program promocji Sułomina zbieżny z „Western City” w kraju i za granicą, za pomocą:

prasy
telewizji, radia
internetu (www.western-piknik.pl)
udziału w targach, festiwalach zagranicznych: Niemcy, Dania, Szwecja, Czechy.

2. Projekty z zakresu infrastruktury technicznej.

Grupa druga obejmuje zadania z zakresu infrastruktury technicznej. Są to zadania dotyczące modernizacji i budowy dróg gminnych o znaczeniu lokalnym oraz zadania dotyczące kompleksowego uzbrojenia terenu - wodociągi i kanalizacja.

Projekty mają pozytywny wpływ na środowisko naturalne poprzez uporządkowanie gospodarki wodnej. Proponowane inwestycje przyczynią się do poprawy jakości życia mieszkańców oraz stanu środowiska. Budowa kanalizacji będzie miała bezpośredni pozytywny wpływ na środowisko przyrodnicze

Konieczność realizacji zadań z zakresu drogownictwa uzasadnia bardzo zły stan tych dróg, brak kanalizacji deszczowej, deformacja profilu na co nakłada się wzrost natężenia ruchu. Efektem osiągniętym poprzez modernizację tych dróg będzie wzrost bezpieczeństwa ruchu, skrócony czas przejazdu co przyczyni się do poprawy jakości życia mieszkańców.

1. Modernizacja dróg:

Gogolice - Zagórze
Domysłów - Żółwino
Warnowo -Domysłów
Mokrzyca - Dargobądz
Dargobądź - Karnocice
Modernizacja ciągu pieszego w ul. Mickiewicza - dojście do osiedla Robotniczego
budowa parkingu przy ciągu projektowanych pawilonów handlowych w Wolinie- skrzyżowanie ulic Prostej, Świerczewskiego, Mickiewicza
modernizacja wraz z przebudową: ul. Kwiatowa, ul. Owocowa w Wolinie

budowa dróg - osiedle Światowit w Wolinie - ul. Matejki, ul. Krzywoustego

2. Budowa wodociągów i modernizacja stacji wodociągowych

Łuskowo - Korzęcin - Jarzębowo
Jagniątkowo - Wiejkowo
Kołczewo - Wartowo
Wisełka - Żółwino - Domysłów
Karnocice - Sułomino - Płocin
Rozbudowa i modernizacja stacji wodociągowej w Wolinie.

3. Budowa systemów kanalizacyjnych:

Budowa systemów kanalizacyjnych w części wyspowej gminy Wolin obejmuje:

Dargobądz - Karnocice - Płocin
Domysłów - Kołczewo, Łuskowo - Łojszyno
Warnowo - Kodrąb- Unin - Wolin, Mokrzyca - Wolin
Korzęcin - Unin

oraz system kanalizacji dla miejscowości lądowej części gminy Wolin.

4. Gazyfikacja Gminy Wolin

4. Trasy rowerowe

Gmina Wolin ze względu na warunki naturalne oraz położenie geograficzne, posiada duży potencjał dla rozwoju turystyki i to nie tylko w skali kraju. Region ten powinien stanowić poważną ofertę również na mapie turystycznej tej części Europy.

Unikatowe w skali Europy walory turystyczne, kulturowe i przyrodnicze gminy Wolin mogą stać się jej głównym czynnikiem uruchamiającym i generującym mechanizm pozytywnych społecznie i ekonomicznie przekształceń strukturalnych.

Charakterystyczną cechą ruchu turystycznego w województwie jest jego koncentracja w pasie nadmorskim, w stosunkowo krótkim sezonie letnim. Prawie 85 % miejsc noclegowych województwa znajduje się na morzem, lecz tylko 18 % z nich stanowi ofertę całoroczną.
Tak silna koncentracja czasowa i przestrzenna turystyki, ogranicza dalsze możliwości rozwoju, a także powoduje silną antropopresję na środowisko, co może doprowadzić do deprecjacji jego walorów. Dlatego z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju regionu celową jest dywersyfikacja jakościowa, przestrzenna i czasowa oferty turystycznej. Jednym ze sposobów urozmaicenia oferty jest rozwój turystyki aktywnej, w tym turystyki rowerowej.

Rozwój turystyki rowerowej stwarza ogromne możliwości wzrostu ekonomicznego społeczności lokalnej. Dotychczasowe doświadczenie wielu krajów europejskich przyniosły pozytywne efekty. Turystyka rowerowa jest świetnym sposobem wypoczynku i pozyskuje coraz więcej zwolenników; pozwala uatrakcyjnić pobyt nad morzem, jednocześnie wprowadzając ruch turystyczny w na tereny oddalone od morza stwarzając możliwość aktywizacji gospodarczej tych terenów często dotkniętych silnym bezrobociem (wsie popegerowskie).

Wykaz tras rowerowych zawiera część II. p.3.2.1.

3. Projekty z zakresu infrastruktury publicznej.

Grupa trzecia obejmuje działania związane z ogólnie pojętą infrastrukturą publiczną
i obejmują:

Budowę sal sportowych przy P.S.P w gminie Wolin:

PSP Kołczewo i PSP Wolin.

Zmiana systemu grzewczego w PSP Koniewo
Budowę kaplicy cmentarnej - cmentarz komunalny w Wolinie.
Budowę schroniska dla zwierząt w Mokrzycy Małej.
Dojścia do wód publicznych w Darzowicach, Łuskowie, Wiejkowie, Piaskach Wielkich i Uninie.
Zakup samochodu bojowego dla Gminnej Ochotniczej Straży Pożarnej, modernizacja wyposażenia.
Modernizacja świetlic wiejskich:

Łuskowo - Zastań,
Dargobądź,
Recław.

Modernizacja stadionu miejskiego w Wolinie.
Modernizacja Gminnego Ośrodka Kultury.

Projekty te mają na celu podniesienie ogólnych standardów oraz na poprawę bezpieczeństwa. Konieczność wybudowania sal sportowych wynika z braku tego typu obiektów
w mieście i gminie Wolin. Sale będą służyć szkołom oraz mieszkańcom jako miejsce treningów, do organizowania imprez sportowych na szczeblu lokalnym i ponadgminnym. Projekt ma pozytywny wpływ na politykę równych szans gdyż jego efekty na równi obejmą kobiety
i mężczyzn jak również umożliwi osobom niepełnosprawnym dostęp do zajęć ruchowych. Budowa kaplicy cmentarnej, schroniska dla zwierząt, zakup samochodu bojowego dla Gminnej Ochotniczej Straży Pożarnej i modernizacja jej wyposażenia oraz budowa dojść ogólnodostępnych do wód publicznych wynika z ich braku i ma na celu osiągnięcie minimalnych standardów w zakresie bezpieczeństwa mieszkańców, standardów sanitarnych oraz stworzenie godnych warunków pochówku zmarłych.

Konieczność modernizacji świetlic wiejskich, stadionu miejskiego, Gminnego Ośrodka Kultury wynika z ich braku technicznego i konieczności dostosowania do obowiązujących standardów. Obiekty te będą służyć szkołom oraz mieszkańcom jako miejsce rozwoju kulturalnego, do organizowania imprez kulturalnych na szczeblu lokalnym i ponadgminnym. Projekt ma pozytywny wpływ na politykę równych szans.

IV. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW - PODZIAŁ NA PROJEKTY ORAZ ZADANIA INWESTYCYJNE

1. Planowane projekty i/lub zadania inwestycyjne w okresie 2004 - 2013

A. Kompleksowe przedsięwzięcie wykorzystujące potencjał turystyczny, kulturowy, historyczny i przyrodniczy wolina powiązane z rozwojem ekonomicznym oraz tworzeniem stałych miejsc pracy

Lp.	Nazwa zadania	Stan zaawansowani projektu	Okres realizacji	Wielkość nakładów [tys.zł}	Oczekiwane źródła finansowania		Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu
1	2	3	4	5	6	7
PROJEKT „WOLIN - MIASTO HISTORII”
	Skansen Archeologiczny - „Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Vineta" - warsztaty archeologii eksperymentalnej.	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2004-2006	6200	ZPORR, INTRREG,JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne	Urząd Miejski w Wolinie, stowarzyszenie i osoby prywatne
	Rezerwat Morski	Koncepcja	2007- 2013	400	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne	Urząd Miejski
	Rezerwat „Wzgórze Wisielców”	Koncepcja	2007- 2009	180	ZPORR, JST, INTRREG, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WOZU	Urząd Miejski
	Rezerwat „Srebrne Wzgórze”	Koncepcja	2007- 2009	120	ZPORR, INTERREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WOZU	Urząd Miejski
	Rezerwat „Wolin - Port”	koncepcja	2008- 2010	150	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WOZU	Urząd Miejski
	Rezerwat „Stare Miasto”	koncepcja	2007- 2009	150	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WOZU	Urząd Miejski
	Muzeum Archeologiczne	koncepcja	2007 2013	2000	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WUOZ	Urząd Miejski

1	2	3	4	5	6	7
	Stocznia historyczna „Niedomira”	koncepcja	2006- 2009	100	ZPORR, INRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WUOZ	Urząd Miejski, Osoby prywatne
9	Festiwal Wikingów	Festiwal Wikingów jest stałą imprezą; w bieżącym roku był organizowany po raz dziesiąty.	2005 - 2013	680	ZPORR, INRREG, JST, środki prywatne	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne, Stowarzyszenia, Ośr. Kult. UMiG Wolin
	Imprezy historyczne	Koncepcja	2008 - 2013		ZPORR, INTRREG, JST, środki prywatne	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne
11.	Zagospodarowanie nabrzeża Dziwny - odcinek plaża miejska - ul. Zamkowa - droga S3 - Srebrne Wzgórze - plaża miejska, w tym:	Koncepcja	2005-2010	5000	ZPORR, INTRREG, Urząd Morski, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne
		- budowa basenu jachtowego,	Koncepcja	2007-2010	2000	ZPORR, INRREG, JST, kredyt, środki prywatne, Urząd Morski	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne
		- budowa targu rybnego na terenie portu rybackiego,	Koncepcja	2007	50	INRREG, Urząd Morski, JST	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne
		- budowa mola na plaży miejskiej.	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę.	2006	200	INTRREG, ZPORR, JST, środki prywatne	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne
1	2	3	4	5	6	7
„WESTERN CITY” - WOLIN PARK SUŁOMINO
	Elementy składowe Parku: stylowa zabudowa i wyposażenie mini zoo, głównie ze zwierzętami gospodarskimi - konie, gęsi itp., bogaty program akcji-animacji bogaty program muzyczny, taneczny usługi handlowe usługi gastronomiczne usługi hotelowe.	-opracowana koncepcja, wykonane prace ziemne, zbudowana marina z infrastrukturą, platforma widokowa, plaża, wdrożono w mediach program promocji w kraju i za granicą, udział w targach i festiwalach zagranicznych.	2005-2008 2008-2013	1000 20000	ZPORR, kredyt, środki prywatne	osoby prywatne

B. Projekty z zakresu infrastruktury technicznej

Lp.

Nazwa zadania

Stan zaawansowani projektu

Okres realizacji

Wielkość nakładów

[tys.zł}

Oczekiwane źródła finansowania

Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu

System kanalizacji dla części lądowej gminy Wolin

Opracowana i zatwierdzona do realizacji koncepcja

2005-2008

17500

ZPORR, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt

ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie

Gazyfikacja Gminy Wolin

2007-2013

1000

Środki strukturalne i Gminy Wolin

Gmina Wolin

System kanalizacji Dargobądz - Karnocice - Płocin

Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę

2005-2008

1125

ZPORR, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt

ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie

Warnowo - Kodrąb- Unin - Wolin, Mokrzyca - Wolin

Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę

2005-2008

10000

ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt

ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie

System kanalizacji Korzęcin - Unin

Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę

2005-2008

1105

ZPORR, INTRREG,JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt

ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie

Rozbudowa i modernizacja stacji wodociągowej w Wolinie

Pozwolenie na budowę

2005-

2006

1500

ZPORR, INTRREG, IST, budżet państwa + Fundusz spójności, kredyt

Gmina Wolin

Budowa wodociągu Łuskowo - Korzęcin - Jarzębowo

Pozwolenie na budowę

I-etap Łuskowo-Korzęcin

II-etap Korzęcin- Jarzębowo

2005

2006

115,0

85,0

ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt

ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie

Budowa wodociągu Jagniątkowo - Wiejkowo

Pozwolenie na budowę

2004

155,0

Nord Wolin, INTRREG, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt

ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie

Budowa wodociągu Kołczewo - Wartowo

I-etap P.T.

II-etap budowa sieci wodociągowej

2005-2006

2006-2007

45,0

95,0

ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt

ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie

Budowa wodociągu Wisełka - Żółwino -

Domysłów

2007

JST, INTRREG, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt

ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie

Budowa wodociągu Karnocice - Sułomino - Płocin

2010

JST, INTRREG, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt

ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie

Modernizacja dróg:

Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę

450

ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, Urząd Marszałkowski, Starostwo Powiatowe

Urząd Miejski w Wolinie, Starostwo Powiatowe

Warnowo -Domysłów

2004

Mokrzyca - Dargobądz

2007

Domysłów - Żółwino

2007

Gogolice - Zagórze

2007

Budowa drogi Dargobądz - Karnocice

Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę

2009

500

JST, INTRREG, budżet państwa

Urząd Miejski w Wolinie

Modernizacja ciągu pieszego w ul. Mickiewicza - dojście do osiedla Robotniczego

2005

ZPORR, JST, INTRREG,

Urząd Miejski w Wolinie

Budowa dróg - osiedle Światowit w Wolinie

Dokumentacja techniczna,

pozwolenie na

budowę

ZPORR, JST

Urząd Miejski w Wolinie

ul. Matejki

2005

120

ul. Krzywoustego

2007

200

Modernizacja wraz z przebudową:

Opracowana dokumentacja projektowa wraz z ważnym pozwoleniem na budowę.

ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa

Urząd Miejski w Wolinie

ul. Kwiatowa w Wolinie

2005

300

ul. Słowackiego w Wolinie

2006

200

ul. Owocowa w Wolinie

koncepcja

2008

200

Budowa parkingu przy ciągu projektowanych pawilonów handlowych w Wolinie- skrzyżowanie ulic Prostej, Świerczewskiego, Mickiewicza

Opracowywana dokumentacja projektowa

2004 - 2007

250

ZPORR, JST.

Urząd Miejski w Wolinie

Ścieżki rowerowe

Koncepcja opracowana przez Urząd Marszałkowski

2007-2008

150

ZPORR, JST, budżet państwa

Urząd Miejski w Wolinie,

Urząd Marszałkowski

C. Projekty związane z infrastrukturą publiczną.

Lp.	Nazwa zadania	Stan zaawansowani projektu	Okres realizacji	Wielkość nakładów [tys.zł}	Oczekiwane źródła finansowania	Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu

	Budowa sal sportowych przy P.S.P w gminie Wolin: - PSP Kołczewo, - PSP Wolin	Opracowana dokumentacja projektowa	2004 - 2006	1600	JST, INTRREG, budżet państwa, kredyt, UW, PAOW	Urząd Miejski w Wolinie
	Zmiana systemu grzewczego w PSP Koniewo		2008	150	JST, INTRREG, budżet państwa, kredyt, UW, PAOW	Urząd Miejski w Wolinie
	Budowa kaplicy cmentarnej -cmentarz komunalny w Wolinie	Opracowana dokumentacja projektowa	2005-2006	400	JST, INTRREG, budżet państwa , kredyt, środki prywatne	Urząd Miejski w Wolinie
	Budowa schroniska dla zwierząt w Mokrzycy Małej	Wykupiona nieruchomość		155,0	JST, INTRREG, budżet państwa , kredyt	Urząd Miejski w Wolinie, osoby prywatne
	Zakup samochodu bojowego dla Gminnej Ochotniczej Straży Pożarnej, modernizacja wyposażenia	potrzeba wyposażenia wozu	2005-2006	100,0 + dotacja	JST, INTRREG, budżet państwa , kredyt, ANR Szczecin	Urząd Miejski w Wolinie

	Dojścia do wód publicznych w Darzowicach,Łuskowie,Wiejkowie, Piaskach Wielkich i Uninie	I-etap wykup gruntów II-etap opracowanie P.T. wraz z budową dojścia	2006 2008	105,0	ZPORR, INTRREG, JST, ANR Szczecin	Urząd Miejski w Wolinie
	Modernizacja świetlic wiejskich: Łuskowo - Zastań Dargobądż Recław	Oceny techniczne wraz z kosztorysem	2005 - 2007	300	ZOPRR, INTRREG, JST, budżet państwa	Urząd Miejski w Wolinie
	Modenizacja stadionu miejskiego w Wolinie	Koncepcja	2005 2006	200	ZOPRR, INTRREG, JST, budżet państwa	Urząd Miejski w Wolinie, klub sportowy „Wineta”
	Modernizacja Ośrodka Kultury miasta i gminy Wolin	Koncepcja	2005 2006	150	ZOPRR, INTRREG, JST	Urząd Miejski w Wolinie

2. Planowane projekty i/lub zadania inwestycyjne w okresie 2004 - 2006

A. Kompleksowe przedsięwzięcie wykorzystujące potencjał turystyczny, kulturowy, historyczny i przyrodniczy Wolina powiązane z rozwojem ekonomicznym oraz tworzeniem stałych miejsc pracy

Lp.

Nazwa zadania

Stan zaawansowani projektu

Okres realizacji

Wielkość nakładów

[tys.zł}

Oczekiwane źródła finansowania

Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu

PROJEKT „WOLIN - MIASTO HISTORII” - I ETAP

Skansen Archeologiczny - „Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Vineta" - warsztaty archeologii eksperymentalnej.

Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę

2004-2006

1600

ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne

Urząd Miejski w Wolinie, stowarzyszenie i osoby prywatne

- budowa mola na plaży miejskiej.

Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę

2006

200

ZPORR, INTRREG, JST, środki prywatne

Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne

Festiwal Wikingów

Festiwal Wikingów jest stałą imprezą; w bieżącym roku był organizowany po raz dziesiąty.

2005 - 2013

ZPORR, INTRREG, JST, środki prywatne

Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne

„WESTERN CITY” - WOLIN PARK SUŁOMINO - I ETAP

Elementy składowe Parku:

stylowa zabudowa i wyposażenie
mini zoo, głównie ze zwierzętami gospodarskimi - konie, gęsi, itp.,
bogaty program akcji-animacji
bogaty program muzyczny, taneczny
usługi handlowe
usługi gastronomiczne
usługi hotelowe.

-opracowana koncepcja, wykonane prace ziemne, zbudowana marina z infrastrukturą, platforma widokowa, plaża,

wdrożono w mediach program promocji w kraju i za granicą, udział w targach i festiwalach zagranicznych.

2005-2006

1000

ZPORR, INTRREG, Gkredyt, środki prywatne

osoby prywatne

B. Projekty z zakresu infrastruktury technicznej

Lp.	Nazwa zadania	Stan zaawansowani projektu	Okres realizacji	Wielkość nakładów [tys.zł}	Oczekiwane źródła finansowania	Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu

	Rozbudowa i modernizacja stacji wodociągowej w Wolinie	Pozwolenie na budowę	2005-2006	1500	ZPORR, INTRREG, IST, budżet państwa + Fundusz spójności, kredyt	Gmina Wolin
	Budowa wodociągu Łuskowo - Korzęcin - Jarzębowo	Pozwolenie na budowę I-etap II-etap	2005 2006	115,0 85,0	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt	ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie
1	2	3	4	5	6	7
	Budowa wodociągu Jagniątkowo - Wiejkowo	Pozwolenie na budowę	2004	155,0	Nord Wolin, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt	ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie
	Budowa wodociągu Kołczewo - Wartowo	I-etap P.T. II-etap budowa sieci wodociągowej	2005-2006 2006-2007	45,0 95,0	ZPORR, INTRREG,JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt	ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie
	Modernizacja dróg:	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2004	400	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, Urząd Marszałkowski, Starostwo Powiatowe	Urząd Miejski w Wolinie, Starostwo Powiatowe
		Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2004	400		Urząd Miejski w Wolinie, Starostwo Powiatowe	Warnowo -Domysłów
	Modernizacja ciągu pieszego w ul. Mickiewicza - dojście do osiedla Robotniczego.		2005	80	ZPORR, INTRREG, JST	Urząd Miejski w Wolinie
1	2	3	4	5	6	7
	Budowa dróg - osiedle Światowit w Wolinie - ul. Matejki	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2005	120	ZPORR, INTRREG, JST	Urząd Miejski w Wolinie
	Modernizacja wraz z przebudową:	Opracowana dokumentacja projektowa wraz z ważnym pozwoleniem na budowę.			ZPORR,INTRREG, JST, budżet państwa	Urząd Miejski w Wolinie
			ul. Kwiatowa w Wolinie				2005	300
			ul. Słowackiego w Wolnie				2006	200
	Budowa parkingu przy ciągu projektowanych pawilonów handlowych w Wolinie- skrzyżowanie ulic Prostej, Świerczewskiego, Mickiewicza	Opracowywana dokumentacja projektowa	2004 - 2007	250	INTRREG, JST.	Urząd Miejski w Wolinie

C. Projekty związane z infrastrukturą publiczną.

Lp.	Nazwa zadania	Stan zaawansowani projektu	Okres realizacji	Wielkość nakładów [tys.zł}	Oczekiwane źródła finansowania	Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu
	Budowa sal sportowych przy P.S.P w gminie Wolin: - PSP Kołczewo, - PSP Wolin	Opracowana dokumentacja projektowa	2004 - 2006	1000	JST, INTRREG, budżet państwa, kredyt, UW, PAOW	Urząd Miejski w Wolinie
	Budowa kaplicy cmentarnej -cmentarz komunalny w Wolinie	Opracowana dokumentacja projektowa	2005-2006	400	JST, INTRREG, budżet państwa, kredyt, środki prywatne	Urząd Miejski w Wolinie
	Zakup samochodu bojowego dla Gminnej Ochotniczej Straży Pożarnej, modernizacja wyposażenia	Rozpoznane potrzeby w zakresie wyposażenia wozu	2005-2006	100,0 + dotacja	JST, INTTRREG, budżet państwa, kredyt, ANR Szczecin	Urząd Miejski w Wolinie
	Modernizacja świetlic wiejskich: Łuskowo - Zastań Dargobądż Recław	Oceny techniczne wraz z kosztorysem	2005 - 2006	300	INTRREG, JST, budżet państwa	Urząd Miejski w Wolinie
	Modenizacja stadionu miejskiego w Wolinie	Koncepcja	2005 2006	200	ZOPRR, INTRREG, JST, budżet państwa	Urząd Miejski w Wolinie, klub sportowy „Wineta”
	Modernizacja Ośrodka Kultury miasta i gminy Wolin	Koncepcja	2005 2006	150	ZOPRR, JST	Urząd Miejski w Wolinie

3. Planowane projekty i/lub zadania inwestycyjne w okresie 2007 - 2013

A. Kompleksowe przedsięwzięcie wykorzystujące potencjał turystyczny, kulturowy, historyczny i przyrodniczy wolina powiązane z rozwojem ekonomicznym oraz tworzeniem stałych miejsc pracy

Lp.	Nazwa zadania		Stan zaawansowani projektu	Okres realizacji	Wielkość nakładów [tys.zł}	Oczekiwane źródła finansowania		Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu
1	2		3	4	5	6	7
PROJEKT „WOLIN - MIASTO HISTORII” - II ETAP
		Skansen Archeologiczny - „Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Vineta" - warsztaty archeologii eksperymentalnej.	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2007-2013	4600	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne	Urząd Miejski w Wolinie, stowarzyszenie i osoby prywatne
		Rezerwat Morski	koncepcja	2007- 2013	400	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne	Urząd Miejski
		Rezerwat „Wzgórze Wisielców”	koncepcja	2007- 2009	180	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WUOZ	Urząd Miejski
		Rezerwat „Srebrne Wzgórze”	koncepcja	2007- 2009	120	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WOZU	Urząd Miejski
		Rezerwat „Wolin - Port”	koncepcja	2008- 2010	150	ZPORR, INTRREG,JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WOZU	Urząd Miejski
		Rezerwat „Stare Miasto”	koncepcja	2007- 2009	150	ZPORR, INTRREG,JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WOZU	Urząd Miejski
		Muzeum Archeologiczne	koncepcja	2007 -2013	2000	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WOZU	Urząd Miejski
		Stocznia historyczna „Niedomira”	koncepcja	2006- 2009	100	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne, WUOZ	Urząd Miejski, osoby prywatne
1		2	3	4	5	6	7
		Imprezy historyczne	koncepcja	2008 - 2013	500	ZPORR, INTRREG, JST, środki prywatne	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne
		Zagospodarowanie nabrzeża Dziwny - odcinek plaża miejska - ul. Zamkowa - droga S3 - Srebrne Wzgórze - plaża miejska, w tym:	Koncepcja	2005-2010	5000	Urząd Morski, INTRREG, JST, budżet państwa, kredyt, środki prywatne	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne
				- budowa basenu jachtowego,	Koncepcja	2007-2010	2000	JST, INTRREG, kredyt, środki prywatne, Urząd Morski	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne
				- budowa targu rybnego na terenie portu rybackiego,	Koncepcja	2007	50	Urząd Morski, INTRREG, JST	Urząd Miejski, przedsiębiorstwa, osoby prywatne
„WESTERN CITY” - WOLIN PARK SUŁOMINO - II ETAP
		Elementy składowe Parku: stylowa zabudowa i wyposażenie mini zoo, głównie ze zwierzętami gospodarskimi - konie, gęsi, itp, bogaty program akcji-animacji bogaty program muzyczny, taneczny usługi handlowe usługi gastronomiczne usługi hotelowe.	-opracowana koncepcja, wykonane prace ziemne, zbudowana marina z infrastrukturą, platforma widokowa, plaża, wdrożono w mediach program promocji w kraju i za granicą, udział w targach i festiwalach zagranicznych.	2008-2013	20000	ZPORR, INTRREG, kredyt, środki prywatne	osoby prywatne

B. Projekty z zakresu infrastruktury technicznej

Lp.	Nazwa zadania	Stan zaawansowani projektu	Okres realizacji	Wielkość nakładów [tys.zł}	Oczekiwane źródła finansowania	Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu
1	2	3	4	5	6	7
	System kanalizacji dla miejscowości lądowej części gminy Wolin	Opracowana i zatwierdzona do realizacji koncepcja	2005-2008	17500	ZPORR, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt	ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie
1a	Gazyfikacja Gminy Wolin		2007-2013	1000	Środki strukturalne i Gminy Wolin	Gmina Wolin
	System kanalizacji Dargobądz - Karnocice - Płocin	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2005-2008	1125	ZPORR, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt	ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie
	Warnowo - Kodrąb- Unin - Wolin, Mokrzyca - Wolin	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2005-2008	10000	ZPORR, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt	ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie
	System kanalizacji Korzęcin - Unin	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2005-2008	1105	ZPORR, JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt	ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie
	Budowa wodociągu Wisełka - Żółwino - Domysłów		2007	90	JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt	ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie
	Budowa wodociągów: - Karnocice - Sułomino - Płocin - Wisełka - Kołczewo		2010 2010	50 100	JST, budżet państwa + Fundusz Spójności, kredyt	ZGWW, Urząd Miejski w Wolinie
1	2	3	4	5	6	7
	Modernizacja dróg:	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę		450	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa, Urząd Marszałkowski, Starostwo Powiatowe	Urząd Miejski w Wolinie, Starostwo Powiatowe
			Mokrzyca - Dargobądz					2007
			Domysłów - Żółwino					2007
			Gogolice - Zagórze					2007
	Budowa drogi Dargobądz - Karnocice	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2009	500	JST, INTRREG, budżet państwa	Urząd Miejski w Wolinie
	Budowa dróg - osiedle Światowit w Wolinie	Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2007	200	ZPORR, INTRREG, JST	Urząd Miejski w Wolinie
		Dokumentacja techniczna, pozwolenie na budowę	2007	200	ZPORR, INTRREG, JST	Urząd Miejski w Wolinie	ul. Krzywoustego
	Modernizacja wraz z przebudową: ul. Owocowa w Wolinie	Opracowana dokumentacja projektowa wraz z ważnym pozwoleniem na budowę.	2008	200	ZPORR, INTRREG,JST, budżet państwa	Urząd Miejski w Wolinie
	Ścieżki rowerowe	Koncepcja opracowana przez Urząd Marszałkowski	2007-2008	150	ZPORR, INTRREG, JST, budżet państwa	Urząd Miejski w Wolinie, Urząd Marszałkowski

C. Projekty związane z infrastrukturą publiczną.

Lp.	Nazwa zadania	Stan zaawansowani projektu	Okres realizacji	Wielkość nakładów [tys.zł}	Oczekiwane źródła finansowania	Instytucje i podmioty uczestniczące we wdrażaniu
	Zmiana systemu grzewczego w PSP Koniewo		2008	150	JST, INTRREG, budżet państwa, kredyt, UW, PAOW	Urząd Miejski w Wolinie
	Budowa schroniska dla zwierząt w Mokrzycy Małej	Wykupiona nieruchomość	2008-2009	155,0	JST, INTRREG, budżet państwa , kredyt	Urząd Miejski w Wolinie, osoby prywatne
	Dojścia do wód publicznych w Darzowicach,Łuskowie,Wiejkowie, Piaskach Wielkich i Uninie	I-etap wykup gruntów II-etap opracowanie P.T. wraz z budową dojścia	2006- 2008	105,0	ZPORR, INTRREG, JST, ANR Szczecin	Urząd Miejski w Wolinie

V. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO

1. Kompleksowe przedsięwzięcie wykorzystujące potencjał turystyczny, kulturowy, historyczny i przyrodniczy wolina powiązane z rozwojem ekonomicznym oraz tworzeniem stałych miejsc pracy.

1.1. Projekt „Wolin - Miasto Historii”

Projekt „Wolin - Miasto Historii” ma charakter nowoczesnego programu edukacyjnego ("szkoła po lekcjach") skierowanego do mieszkańców regionu południowo - zachodniego Bałtyku (Polska, Niemcy, Szwecja, Dania), nawiązującego bezpośrednio do wspólnego
dziedzictwa historycznego oraz aspekt społeczno-ekonomiczny. Stwarza on alternatywną szansę transformacji gospodarki i pobudzenia aktywności lokalnej społeczności gminy
i miasta Wolin. Projekt „Wolin - miasto historii” oprócz swoich podstawowych celów edukacyjnych
jest pomyślany także jako nowa nastawiona na turystykę strategia rozwoju miasta i gminy Wolin. Jest to przedsięwzięcie gospodarcze, nastawione na programy przeciwdziałania
i zwalczania bezrobocia oraz tworzenia nowych miejsc pracy. Realizacja projektu w przedstawionej tu formule stwarza, bowiem w Wolinie niezwykle atrakcyjny obiekt turystyczny, nie mający sobie podobnych w Polsce oraz w strefie Bałtyku. Realizacja projektu w Wolinie stworzy mieszkańcom miasta i gminy Wolin duże możliwości pod względem inicjatyw gospodarczych nastawionych na turystykę.

1.2. „Western City” Wolin - Park Sułomino

Wzorowane na dziewiętnastowiecznej zabudowie „miasteczko westernowe z dzikiego Zachodu” stanowi park rozrywki i wypoczynku łączący w sobie zabawę, rekreację
i edukację.

Elementami składowymi miasteczka są:

stylowa zabudowa i wyposażenie
mini zoo, głównie ze zwierzętami gospodarskimi - konie, gęsi, żubry
bogaty program akcji-animacji
bogaty program muzyczny, taneczny
usługi handlowe
usługi gastronomiczne
usługi hotelowe.

Obiekt będzie czynny 8-12 miesięcy w roku dając zatrudnienie od 150 do 250 osobom.

2. Przewidywane efekty

2.1. Rozwój turystyki

Ściągnięcie do Wolina i Sułomina letniego ruchu turystycznego, który w chwili obecnej skupia się wyłącznie na samym wybrzeżu w miejscowościach wypoczynkowych takich jak: Świnoujście, Międzyzdroje, Wisełka, Dziwnów. Założenia ekonomiczne projektów skierowane są, na pozyskanie turystów w tym głównie spędzających urlopy w nadmorskich kurortach,
Przedłużenie sezonu turystycznego, który nad polskim wybrzeżem trawa zaledwie dwa miesiące. Spowodowane jest to głównie brakiem oferty jakichkolwiek atrakcji poza
słoneczną pogodą i plażą w okresie letnim. Organizacja całorocznego programu imprez edukacyjnych w Warsztatach Archeologicznych oraz imprez rozrywkowych
w „Western City” Wolin Park Sułomino czyni z Wolina atrakcyjny cel wycieczek nastawionych tak na rekreację jak i specjalnie dla nich organizowane zajęcia z zakresu historii i archeologii będących uzupełnieniem szkolnych programów nauczania, tak dla uczniów szkół podstawowych i średnich jak i studentów historii, archeologii, etnografii i antropologii kulturowej. Programy te będą nastawione również na turystów z krajów sąsiednich takich jak: Niemcy, Dania, Szwecja, tak pod względem programowym jak
i językowym.
Pobudzenie inicjatyw gospodarczych nastawionych na turystykę - rozwój bazy noclegowej, gastronomii, parkingów, przystani dla jachtów, usług sanitarnych, rozwój drobnej przedsiębiorczości.

2.2. Tworzenie nowych miejsc pracy pozarolniczej na obszarach wiejskich

Gmina Wolin to obecnie przede wszystkim rejon rolniczy upadających lub borykających się z dużymi problemami małych gospodarstw, wynikającej przede wszystkim z trudnej sytuacji gospodarczej regionu. Projekt budowy i funkcjonowania warsztatów archeologicznych wiąże się z tworzeniem eksperymentalnych, na wzór wczesnośredniowiecznych upraw zbóż oraz hodowli zwierząt, a także z produkcją czy handlem mlekiem krowim, kozim i miejscową gastronomią. Warsztaty to: zapotrzebowanie na skóry, runo owcze, słomę, siano oraz zboża ale także stworzenie możliwości przekwalifikowania zawodowego właśnie np. dla rolników

Aktywizacja zawodowa bezrobotnych mieszkańców. „Projekt...” ma na celu zachowanie równości szans mężczyzn i kobiet na swoim rynku pracy i w życiu społecznym
Reaktywacja ginących zawodów w ramach budowy Centrum przewiduje się stworzenie warsztatów wymierających już, lecz intratnych obecnie zawodów jak np. układanie dachów z trzciny lub gontu, tradycyjne ciesielstwo, szkutnictwo, garbarstwo,
rogownictwo, plecionkarstwo, skórnictwo, garncarstwo, tkactwo, bednarstwo
czy kołodziejstwo. Zawody te, cieszą się, bowiem coraz większym powodzeniem
w społeczeństwie nastawionym proekologicznie. Tworzenie tych warsztatów w ramach tego projektu, ma tym większe uzasadnienie, iż daje możliwość nabycia tych zawodów miejscowej młodzieży a także przekwalifikowania się miejscowym rolnikom i bezrobotnym
Pobudzenie produkcji lokalnej. Projekt obejmuje utworzenie warsztatów zajmujących się pokazami produkcji (o charakterze edukacyjnym) oraz wytwórczością kopii zabytków archeologicznych i pamiątek historycznych (o charakterze komercyjnym) w zakresie: odlewnictwa i jubilerstwa, obróbki bursztynu, garncarstwa, plecionkarstwa, tkactwa, kowalstwa, mincerstwa, snycerstwa, produkcji dziegciu, skórnictwa, rogownictwa, szkutnictwa, bednarstwa, rymarstwa, produkcji filcu i pergaminu.
Ochrona i promocja dziedzictwa kulturowego. Wspieranie wykopaliskowych badań archeologicznych oraz rozpowszechnianie ich rezultatów.
Ochrona i ekspozycja stanowisk archeologicznych przez umieszczanie edukacyjnych tablic informacyjnych. Prowadzenie akcji uświadamiania społeczeństwa o konieczności ich ochrony.
Stworzenie Warsztatów Archeologicznych stworzy możliwość promocji bogatej historii wczesnośredniowiecznego Wolina.

Realizacja projektów stworzy ok. 300 - 400 nowych miejsc pracy na terenie gminy, w tym:

„Wolin miasto historii” - 150 - 200 (bez infrastruktury towarzyszącej - gastronomia, usługi hotelrskie itp.)
„Western City” Woli Park Sułomino - 150 - 200

2.3. Edukacja - „szkoła po lekcjach”

Stworzenie całorocznego programu imprez edukacyjnych, których ważnym elementem będą pokazy dawnych rzemiosł.
Organizacja części historycznej Festiwalu Wikingów w Wolinie
Prowadzenie jedno- lub kilkudniowych warsztatów edukacyjnych typu „zielona szkoła” o charakterze historycznym w czasie trwania roku szkolnego oraz zajęć wakacyjnych.
Angażowanie środowiska miejscowej młodzieży w tworzenie Warsztatów Archeologicznych: stworzenie alternatywnych możliwości spędzania wolnego czasu
Współpraca z Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii

2.4. Współpraca przygraniczna

Bezpośrednia możliwość współpracy z pokrewnymi przedsięwzięciami w krajach basenu morza Bałtyckiego
Stowarzyszenie Centrum Słowian i Wikingów „Wolin Jomsborg Vineta” podpisało oficjalną, partnerską umowę z Historische Werkstatten e.V. „UKRANENLAND”
z Torgellow w Niemczech dotyczącą współpracy w realizacji projektu. „UKRANENLAND” jest przykładem możliwości funkcjonowania i prosperowania tego typu przedsięwzięcia, gdzie archeologia i historia stała się „towarem” komercyjnym promującym miasto i region oraz dającym podstawę utrzymania się dla wielu jego mieszkańców.

VI. SYSTEM WDRAŻANIA PLANU ROZWOJU GMINY WOLIN

Aktywizacja i restrukturyzacja gminy Wolin ma na celu poprawę sytuacji społeczno-ekonomicznej przy udziale i współpracy partnerów lokalnych, zarówno władz publicznych, jak i organizacji i związków społecznych, gospodarczych, organizacji pozarządowych przy rozwiązywaniu problemów rozwojowych. Projekt Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Wolin dotyczący turystyki i dziedzictwa kulturowego (w tym ulepszenia i rewitalizacji dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego) pn. „Wolin - Miasto Historii” wdrażany będzie po etapie programowania za pomocą projektów aktywizujących społeczności lokalne i umożliwiających im rozwój instytucjonalnych oraz nieformalnych form współpracy i dialogu na temat problemów rozwojowych obszaru wiejskiego o wspólnych cechach społeczno-gospodarczych.

1. Finansowanie w ramach działania 3.1.

Projekt Planu Rozwoju Lokalnego gminy Wolin współfinansowany będzie z zasobów Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, budżetu państwa, budżetu samorządów terytorialnych oraz ze źródeł prywatnych. Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego Gminy uzależniona będzie od wysokości pozyskanych środków krajowych i strukturalnych przy założeniu 25% wkładzie własnym w stosunku do uzyskanych środków wspólnotowych. Zakłada się, że nie wykonanie wszystkich zadań w latach 2004 - 2006 powodować będzie przesunięcie ich realizacji na lata następne.

1.1. Koszty kwalifikowane

W ramach Działania 3.1. do wydatków kwalifikowanych mogą zostać zaliczone koszty zgodne z zasadami wymienionymi w Rozporządzeniu Komisji Europejskiej 448/2004 z 10 marca 2004r. W szczególności mogą to być następujące koszty - tylko w przypadku przyjęcia projektu do realizacji:

Przygotowanie planu rozwoju lokalnego - podmiotami uprawnionymi do ubiegania się
o refundację są samorządy gmin i powiatów;
Prace przygotowawcze, w tym:

przygotowanie projektu (przeprowadzenie prac studialnych, ekspertyz, badania geologiczne);
przygotowanie dokumentacji technicznej;
przygotowanie studium wykonalności, raportu oddziaływania na środowisko;
prace projektantów, architektów;
wykup niezabudowanych gruntów jeśli jest to nierozerwalnie związane z realizacją projektu (maksymalnie 10% całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu);
przygotowanie dokumentacji przetargowej,
koszt przygotowania przetargu, w tym publikacji ogłoszeń przetargowych.

3) Prace inwestycyjne i związane z procesem inwestycyjnym, w tym:

przygotowanie terenu pod budowę, w tym roboty pomiarowe,
prace ziemne,
prace budowlano-montażowe,
prace instalacyjne,
prace wykończeniowe,
zakup wyposażenia nierozerwalnie związanego z funkcjonowaniem inwestycji,
nadzór inżynierski,
koszty promocji projektu integralnie związane z jego realizacją,
koszt budowy kanalizacji teletechnicznej.

1.2. Koszty niekwalifikowalne

podłączenie do sieci wodociągowych lub kanalizacyjnych indywidualnych użytkowników,
zakup środków transportu np. na cele transportu odpadów.

1.3. Rodzaje beneficjentów

samorządy gminne, powiatowe i działające w ich imieniu jednostki organizacyjne
związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego
podmioty wykonujące usługi publiczne na zlecenie jednostek samorządu terytorialnego,
w których większość udziałów lub akcji posiada samorząd gminny lub powiatowy
podmioty wybrane w drodze Ustawy Prawo Zamówień Publicznych - zharmonizowanej
z prawem Wspólnot Europejskich - wykonujące usługi publiczne na podstawie obowiązującej umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego na świadczenie usług z danej dziedziny,
organizacje pozarządowe działające non-profit, w tym fundacje, stowarzyszenia, kościoły
i związki wyznaniowe,
inne instytucje publiczne

1.4. Poziom dofinansowania projektów

Dofinansowanie z EFRR:

75% kwalifikujących się wydatków publicznych
50% kwalifikujących się wydatków publicznych - tylko w przypadku projektów dotyczących kompleksowego uzbrojenia terenu, gdy inwestycja generuje znaczący dochód netto

Dofinansowanie z krajowych środków publicznych:

z budżetu państwa - Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (10%) oraz
np. Minister Kultury (zgodnie z zasadami ustalanymi przez danego dysponenta części
budżetowej),
z budżetu jednostek samorządu terytorialnego

Skuteczność wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego i zawartych w nim zadań, będzie
w dużej mierze zależeć od dobrej współpracy pomiędzy gminą, a instytucjami będącymi
dysponentami funduszy strukturalnych, jak również od współdziałania z organami administracji rządowej, wojewódzkiej, powiatowej oraz ludnością lokalną.

1.5. Zarządzanie

Funkcję Instytucji Zarządzającej i koordynującej Planu Rozwoju Regionalnego gminy Wolin pełnił będzie powołany zespół pracowników odpowiedzialny za skuteczność i prawidłowość zarządzania i wdrażania programu operacyjnego (ramach ZOPRR Instytucjami pośredniczącymi będzie Urząd Wojewódzki).

Przebieg zarządzania planem powinien wyglądać w następujący sposób:

stworzenie odpowiednich procedur i uwarunkowań organizacyjnych w celu wyodrębnienia zespołu monitorującego PRL i określenie zakresu jego możliwości i obowiązków,
ustalenie obowiązków i określenie zadań dla konkretnych wydziałów Urzędu Gminy
i gminnych jednostek organizacyjnych pod kątem PRL,
zapewnienia zgodności realizacji PRL z poszczególnymi dokumentami programowymi wyższego rzędu, w tym między innymi w zakresie zamówień publicznych, zasad konkurencji, ochrony środowiska,
zapewnienie przygotowania i wdrożenia planu działań w zakresie informacji i promocji Planu,
przygotowanie rocznych planów na temat wdrażania Planu
opracowanie systemu monitorowania i kontroli
osiągniecie celów i wprowadzenie ich w życie
dokonanie oceny po zakończeniu realizacji Planu.

Urząd Gminy Wolin jako Instytucja wdrażająca Plan Rozwoju Regionalnego odpowiedzialny jest za:

opracowanie i złożenie wniosków,
kontrolę formalną składanych wniosków, ich zgodności z procedurami i zapisami
w Planie,
działania informacyjne i promocyjne,

1.6. Tryb rozpatrywania wniosków

Beneficjent Końcowy przygotowuje projekt w formacie standardowego wniosku o przyznanie dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na
Projekt realizowany w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego i składa go do jednostki ds. wyboru projektów we właściwym Urzędzie Marszałkowskim w odpowiedzi na ogłoszony konkurs. W jednostce ds. wyboru projektów dokonana zostanie ocena formalna złożonych wniosków. Następnie Panel Ekspertów dokona oceny merytorycznej i technicznej wniosków. Lista rankingowa projektów ułożona na podstawie oceny dokonanej przez Panel Ekspertów zostanie przekazana pod obrady Regionalnego Komitetu Sterującego. Regionalny Komitet Sterujący zarekomenduje przyznanie dotacji dla projektów. Na podstawie rekomendacji RKS Zarząd Województwa dokona wyboru projektów do dofinansowania. Umowę z beneficjentem końcowym o przyznaniu dofinansowania podpisuje Wojewoda.

1.7. Refundacja wydatków ze środków EFRR

Warunkiem niezbędnym otrzymania z Komisji Europejskiej refundacji poniesionych
wydatków jest weryfikacja i potwierdzenie wniosków płatniczych przez poszczególne instytucje zaangażowane w proces przepływu środków.

Po poniesieniu wydatków związanych z realizacją projektu, beneficjent końcowy składa nie częściej niż raz w miesiącu do Instytucji Pośredniczącej wniosek o ich refundację. Instytucja Pośrednicząca dokonuje szczegółowej weryfikacji wniosków o refundację zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym. Po dokonaniu weryfikacji wniosków, Instytucja Pośrednicząca dokonuje refundacji wydatków poniesionych przez poszczególnych beneficjentów końcowych. Refundacja dokonywana jest z konta programowego Instytucji Pośredniczącej, na którym gromadzone są środki zaliczki oraz płatności okresowe z Komisji Europejskiej.

Instytucja Pośrednicząca sporządza zbiorczy wniosek o refundację wydatków i przekazuje go do Instytucji Zarządzającej ZPORR, która przeprowadza weryfikację wszystkich zbiorczych wniosków o refundację wydatków przekazanych przez Instytucje Pośredniczące. Po zakończeniu weryfikacji Instytucja Zarządzająca ZPORR sporządza zbiorczy wniosek o refundację wydatków oraz przekazuje go do Instytucji Płatniczej, która wnioskuje o refundację do Komisji Europejskiej.

1.8. Współfinansowanie krajowe z budżetu państwa

Wojewoda (Instytucja Pośrednicząca) wnioskuje o uruchomienie środków na współfinansowanie projektu do Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej na zasadach określonych w corocznie uchwalanej procedurze.

W przypadku, gdy współfinansowanie zapewnia inny dysponent części budżetowej, środki przekazywane są na zasadach określonych przez tego dysponenta.

1.9. Pomoc publiczna

Programy pomocy dla projektów z dziedziny: lokalnej infrastruktury turystycznych systemów informacji podlegają procedurze notyfikacji Komisji Europejskiej.

VII. Sposoby monitorowania, ewaluacji i sposoby oceny Planu Rozwoju Lokalnego

Główną rolą Instytucji Zarządzającej Planem jest systematyczne zbieranie danych i analizowanie wiarygodnych informacji finansowych i statystycznych dotyczących wdrażania projektu.

Monitoring jest procesem ciągłym, odbywającym się przez cały okres wdrażania Planu. Celem monitorowania jest bieżące wykrywanie potencjalnych nieprawidłowości i ich korygowanie.
Ewaluacja (ocena) dotyczyć może całego programu (projektu) lub wybranego zagadnienia.

Celem monitoringu i ewaluacji jest zapewnienie zgodności realizacji projektów i programu
z zatwierdzonymi założeniami realizacji. Podstawą oceny sprawności wydatkowania
i zarządzania środków Funduszy Strukturalnych oraz postępu realizacji programów jest monitorowanie finansowe i rzeczowe poprzez system wskaźników określonych w dokumentach programowych. Wcześniejsze dostrzeżenie zagrożeń oraz wykorzystanie nowych szans,
a także na podjęcie szybszych działań korygujących w celu eliminacji zagrożeń i niewłaściwych tendencji występujących w rozwoju Gminy. Monitorowanie i stymulowanie realizacji zadań inwestycyjnych zgodnie z przyjętym harmonogramem należy do zadań Pełnomocnika
ds. Rozwoju Lokalnego, którego rolą będzie nadzór nad wdrażaniem Planu Rozwoju Lokalnego oraz interweniowanie w przypadku stwierdzenia opóźnień, bądź nieuzasadnionej rezygnacji z realizacji zadania. Zasadniczym elementem procesu wdrażania ZPORR oraz oddziaływania podjętych działań jest ewaluacja efektywności. W okresie programowania 2004 - 2006 przeprowadzone zostaną ewaluacje tematyczne w kwestiach horyzontalnych oraz ewaluacje na małą skalę. Pierwsza ewaluacja dotyczyć będzie procesu wdrażania ZPORR i będzie miała miejsce po pierwszym raporcie monitoringowym. Osoby odpowiedzialne w Instytucji Zarządzającej za ewaluacje działać będą we współpracy z Komitetem Monitorującym ZPORR oraz Instytucją Zarządzającą ZPORR. Rezultaty przeprowadzonych ewaluacji powinny być udostępnione publicznie na żądanie zgodnie z wymaganiami art. 40 Rozporządzenia Rady (WE) 1260/99.

Ewaluacja końcowa dokonywana będzie po zakończeniu realizowanego programu,
a jej głównym celem będzie dostarczenie informacji na temat wielkości zaangażowanych środków, skuteczności i efektywności pomocy oraz długotrwałych efektów, powstałych w wyniku wdrażania Planu wspieranego ze środków pomocowych.

Zalecanymi narzędziami ewaluacji (oceny) polityki programu lub projektu w odniesieniu
do zdefiniowanych kryteriów, danych i etapowych działań jest:

ewaluacja ex-ante,
ewaluacja ex-post,

Ocena ex- ante

Ewaluacja ex ante, przed podjęciem realizacji, wykazać ma czy i w jakim zakresie projekt przyczyni się do osiągnięcia programowanych w Planie Rozwoju Lokalnego stanów i poziomu wpływu na dziedziny pokrewne. Ocena ta zawiera analizę SWOT i zmierza do zweryfikowania adekwatności proponowanych rozwiązań w zakresie wdrażania i monitorowania.

Ocena ex tempore

Ewaluacja ex tempore, w trakcie realizacji, ma stwierdzić czy przyjęte cele i podjęte działania zmierzają w dobrym kierunku, czy struktura wewnętrzna projektu jest prawidłowa, czy poszczególnym działaniom przypisano odpowiednie wagi.

Ocena ex - post

Ewaluacja ex post, po zakończeniu realizacji, dotyczy osiągniętych efektów krótko - i długoterminowych, zakładanych na wstępie korzyści synergicznych na innych polach działania. Ocena powinna zawierać również wielkość zaangażowanych środków oraz definiować czynniki które przyczyniły się do sukcesu lub niepowodzenia wdrażania zadań określonych w Planie Rozwoju Lokalnego. Za punkt wyjścia dla dokonania oceny należy przyjąć wskazane wcześniej wskaźniki realizacji celów strategicznych, stopień rozwiązywania wyzwań podjętych w PRL oraz wpływ programu na urzeczywistnienie zarysowanej w Planie wizji rozwoju gminy.

1. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi

Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Wolin ściśle związana jest ze współpracą i wymianą doświadczeń pomiędzy jednostkami i służbami podległymi gminie,
a inwestorami prywatnymi, organizacjami pozarządowymi, mediami, partnerami społecznymi, stowarzyszeniami, środowiskami naukowymi i akademickimi.

Do chwili obecnej Rada Miejska w Wolinie podjęła w drodze uchwał współpracę z:

Wolińskim Stowarzyszeniem Przyjaźni Polsko - Francuskiej w zakresie podejmowania wspólnych przedsięwzięć związanych ze współpracą z zagranicą w celu tworzenia wspólnych więzi i programów w zakresie wymiany oświatowej, kulturalnej
i ekonomicznej - uchwała Nr XXXIX/387/2002 Rady Miejskiej w Wolinie z dnia
27 kwietnia 2002 roku;
Miastem Usedom z RFN umowa partnerstwa w zakresie szkolnictwa, kultury - uchwala Nr IX/87/2003 Rady Miejskiej w Wolinie z dnia 24 maja 2003 roku;
Miastem i gmina Staffanstrop z Królestwa Szwecji w zakresie współpracy min. w dziedzinach: archeologii, kultury, turystyki - uchwala Nr XVII/190/04 Rady Miejskiej w Wolinie z dnia 16 lutego 2004 roku.

Na terenie Gminy Wolin bardzo aktywnie działa Stowarzyszenie Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Vineta. Celem działania i inicjowania współpracy Stowarzyszenia z różnymi partnerami jest:

organizowanie w Wolinie Międzynarodowego Festiwalu Wikingów,
budowę Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jómsborg - Vineta,
działania na rzecz rozwoju i promocji poprzez popularyzację walorów historycznych Wolina, organizację warsztatów edukacyjnych wyrabiających poczucie wartości regionalnej dziedzictwa kulturowego;

Podjęta przez Stowarzyszenie inicjatywa budowy „Centrum Słowian i Wikingów...”
na wyspie Ostrów w Wolinie znalazła szerokie poparcie władz wojewódzkich i lokalnych Wyrazem tego jest poparcie inicjatywy budowy Skansenu przez Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego, władze Gminy Wolin i społeczeństwo lokalne. Realizacja projektu budowy Centrum Słowian przyczyni się do rozwoju turystyki, tworzenia nowych miejsc pracy pozarolniczej na obszarach wiejskich, aktywizacji zawodowej, reaktywacji ginących zawodów, pobudzenie aktywności lokalnej, ochronę i promocję dziedzictwa kulturowego, tworzenie programu imprez edukacyjnych, przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii oraz współpracy przygranicznej.

Aktywność Stowarzyszenia w zakresie szerzenia kultury regionalnej doprowadziła do podjęcie partnerskiej współpracy z organizacjami pozarządowymi „Ukranenland - Historyische e.V.” z siedzibą w Torgelow. Zawarte porozumienie oparte jest na:

tworzeniu warsztatów archeologii eksperymentalnej,
organizowaniu szkoleń w zakresie ginących zawodów,
tworzeniu wspólnych programów edukacyjnych w tym dla młodzieży gimnazjalnej,
wymianie kulturalnej (organizowanie festiwali, pokazów, propagowanie kultury i tradycji wczesnośredniowiecznej),
współpracy przygranicznej, tworzenie projektów edukacyjnych i kulturalnych wraz
z ubieganiem się o środki finansowe UE.

Celem partnerstwa polsko - niemieckiego jest długotrwała współpraca w przyszłej międzynarodowej wymianie kulturalnej, prac badawczych w ramach eksperymentalnej archeologii z udziałem środowisk naukowych.

Podtrzymywanie wszelkich rodzajów współpracy i partnerstwa z różnymi podmiotami pozostaje w żywotnym interesie jednostki samorządu terytorialnego, która w celu zapewnienia skuteczności działania powinna opracować zasady efektywnego komunikowania się z jednostkami współpracującymi oraz zasady przekazywania informacji i ich sformalizowania.

2. Public Relations PRL- u

Rozpowszechnienie Planu Rozwoju Lokalnego przeprowadzono poprzez konsultacje społeczne oraz konsultacje z lokalnym środowiskiem biznesowym i zbieraniem wniosków. Ponadto dodatkową okazją zapoznania się z planem będzie upublicznienie poprzez możliwość wglądu PRL w siedzibie gminy. O terminie wglądu mieszkańcy gminy poinformowani zostaną poprzez ogłoszenia zamieszczone w prasie lokalnej. Sposobność szerszego zapoznania się z Planem daje:

zamieszczenie dokumentu na stronie internatowej gminy Wolin (www.wolin.pl), co zapewni powszechny dostęp do informacji o Planie oraz możliwościach uzyskania wsparcia w ramach funduszy strukturalnych dla wszystkich grup docelowych na terenie gminy .
organizowanie konferencji, seminariów, wykładów, warsztatów, prezentacji - propagujących informacje o możliwościach wykorzystania środków unijnych i rezultatach wsparcia UE,
podejmowanie współpracy z mediami o zasięgu lokalnym, regionalnym i krajowym w celu upowszechnienia informacji,
prowadzenie działań informacyjnych i promocyjnych na miejscu realizacji projektu (billbordy, stałe tablice informacyjne, plakaty).

Główną ideą projektowania akcji promocyjnej i informacyjnej powinno być dążenie do przedstawienia informacji o zasadach i procedurach związanych z wykorzystaniem funduszy strukturalnych w sposób najbardziej przystępny.,

VIII. REKOMENDACJA PROJEKTU

Projekt „Wolin - Miasto Historii” ma charakter nowoczesnego programu edukacyjnego ("szkoła po lekcjach") skierowanego do mieszkańców regionu południowo - zachodniego Bałtyku (Polska, Niemcy, Szwecja, Dania), nawiązującego bezpośrednio do wspólnego
dziedzictwa historycznego oraz aspekt społeczno-ekonomiczny. Stwarza on alternatywną szansę transformacji gospodarki i pobudzenia aktywności lokalnej społeczności gminy i miasta Wolin. Projekt „Wolin - miasto historii” oprócz swoich podstawowych celów edukacyjnych jest pomyślany także jako nowa nastawiona na turystykę strategia rozwoju miasta i gminy Wolin. Zarówno projekt „Wolin - Miasto Historii” jak i projekt „Western City” - Wolin Park Sułomino są przedsięwzięciami gospodarczymi, nastawione na programy przeciwdziałania i zwalczania bezrobocia oraz tworzenia nowych miejsc pracy. Realizacja projektów w przedstawionej tu formule stwarza, bowiem w Wolinie niezwykle atrakcyjny obiekt turystyczny, nie mający sobie podobnych w Polsce oraz w strefie Bałtyku i stworzy mieszkańcom miasta i gminy Wolin duże możliwości pod względem inicjatyw gospodarczych nastawionych na turystykę.

Można tu wymienić przede wszystkim takie kierunki rozwoju tej gałęzi gospodarki jak rozwój bazy noclegowej, gastronomia, parkingi, przystanie dla jachtów itp.. Kolejnym istotny elementem projektu jest ściąganie do Wolina w okresie letnim ruchu turystycznego, który w chwili obecnej skupia się wyłącznie na samym wybrzeżu w miejscowościach wypoczynkowych takich jak: Świnoujście, Międzyzdroje, Wisełka, Międzywodzie, Dziwnów, z całkowitym pominięciem tranzytowego i oddalonego zaledwie o kilka kilometrów od nich Wolina. Założenia ekonomiczne projektu skierowane są, zatem na pozyskanie turystów spędzających urlopy w powyższych kurortach. Kolejny cel to przedłużenie sezonu turystycznego, który na polskim wybrzeżu trwa zaledwie dwa miesiące. Spowodowane jest to głównie brakiem oferty jakichkolwiek atrakcji poza słoneczną pogodą i plażą w okresie letnim. Organizacja całorocznego programu imprez edukacyjnych w skansenie archeologicznym stwarza, bowiem w Wolinie atrakcyjny cel wycieczek szkolnych nastawionych tak na rekreację jak i specjalnie dla nich organizowane zajęcia z zakresu historii i archeologii, będące uzupełnieniem szkolnych programów nauczania tak dla uczniów szkół podstawowych i średnich oraz studentów historii, archeologii, etnologii i antropologii kulturowej. Programy te będą nastawione również na turystów oraz wycieczki szkolne z krajów sąsiednich takich jak: Dania, Niemcy, Szwecja tak pod względem programowym jak i językowym. Należy tu w tym miejscu zwrócić uwagę na możliwości jakie w tym zakresie daje uruchomienie białej żeglugi pomiędzy Wolinem a Berlinem oraz planowane połączenie z niemieckimi miejscowościami położonymi po drugiej stronie Zalewu Szczecińskiego. Ważną kwestią jest także przyciągnięcie do Wolina ruchu tranzytowego, związanego z przebiegającą przez Wolin trasą międzynarodową nr 3, łączącą Polskę
z krajami skandynawskimi. Jest to o tyle istotne podobnie jak i w przypadku programów edukacyjnych, dla uczniów szkół duńskich, że wczesnośredniowieczny Wolin znany w Danii głównie pod nazwą Jómsborg, odegrał ważną rolę w historii tego kraju tak pod względem polsko - duńskim powiązań dynastycznych jak i pobytu oraz śmierci w Wolinie słynnego Wikinga
i późniejszego króla Norwegii Olafa Trykwarssona, a także lokalizacji w Wolinie obozu wojskowego wikingów skandynawskich zwanego Jómsborgiem. Pomimo tych niewątpliwych związków Wolina ze Skandynawią rzadko, który z przejeżdżających przez Wolin turystów ze Skandynawii zatrzymuje się dziś w Wolinie, ponieważ większość z nich obecna nazwa Wolina nic nie mówi, a bardziej poinformowani odjeżdżają stąd z powodu braku dla nich jakiejkolwiek skierowanej pod ich adresem oferty turystycznej. Wyjątek stanowią tu trzy dni, podczas których w Wolinie odbywa się Festiwal Wikingów, który każdego roku przyciąga ok. 30 tys. turystów z Polski oraz prawie z całej Europy.

Budowa i funkcjonowanie skansenu archeologicznego, parków i rezerwatów archeologicznych w Wolinie oraz „Western City” Woli Park Sułomino stwarza ogromne możliwości rozwój gospodarczego gminy i miasta Wolin poprzez tworzenia nowych miejsc pracy a zatem redukcję bezrobocia. W ramach budowy skansenu przewiduje się bowiem stworzenie warsztatów wymierających już lecz intratnych obecnie zawodów jak np. układanie dachów ze strzechy, ciesielstwo czy szkutnictwo nastawione na budowę drewnianych łodzi. Zawody te cieszą się, bowiem coraz większym powodzeniem w społeczeństwach nastawionych pro ekologicznie. Tworzenie warsztatów nauki zawodu w ramach tego projektu ma tym większe uzasadnienie, iż daje możliwość zdobycia zawodu miejscowej młodzieży, a także przekwalifikowania są miejscowym bezrobotnym. Dodatkowym atutem Wolina jest posiadanie na miejscu gotowej kadry mogącej pokierować tymi warsztatami oraz zaprzyjaźnionych fachowców w krajach skandynawskich mogących gościnnie prowadzić powyższe zajęcia w ramach płatnych programów będzie miała także możliwość sprzedaży własnych wyrobów. Gmina Wolin to obecnie przede wszystkim rejon rolniczy upadających bądź borykających się z dużymi problemami małych gospodarstw, wynikającej przede wszystkim z trudnej sytuacji gospodarczej regionu. Projekt budowy i funkcjonowania skansenu archeologicznego w Wolinie wchodzi także naprzeciw części tego środowiska. Wiąże się to bowiem z tworzeniem eksperymentalnych na wzór wczesnośredniowiecznych upraw zbóż oraz hodowli zwierząt, a także obecna na terenie skansenu produkcją czy handlem mlekiem krowim, kozim i owczym oraz innymi produktami pochodnymi jak masło, sery, wełna oraz mięso potrzebne w miejscowej gastronomii. Skansen to także zapotrzebowanie na skóry, słomę, siano oraz zboża. Cała ta działalność związana z rolnictwem na potrzeby skansenu powinna być prowadzona przez miejscowych rolników, których produkcja własna nie daje gwarancji utrzymania.

Przykładem świadczącym o olbrzymim zainteresowaniu problematyką historyczną jest organizowany po raz dziesiąty Festiwal Wikingów w Wolinie.

Festiwal Wikingów w Wolinie nawiązuje do wspaniałej historii kupieckiego miasta sprzed 1000 lat. Tak jak przed wiekami spotykają się tu wschód z zachodem.

Festiwal Wikingów w Wolinie jest imprezą międzynarodową.. Bierze w nim udział co roku
ok. 800 osób prezentujących kulturę i tradycję wczesnośredniowieczną - Słowian i Wikingów. Pokazy rzemiosł: bicie monet, wikliniarstwo, tkactwo, garncarstwo, jubilerstwo, kowalstwo, drogownictwo, snycerka, zielarstwo, dawna kuchnia, produkcja pergaminu, naczyń z kory brzozowej, drewnianych dzieżek, bębnów, tabliczek woskowych do pisania, łuków, wytop żelaza oraz pokazy walki, wielka bitwa i występy grup muzyki dawnej składają się na program Festiwalu.

Ten trwający 3 dni Festiwal przyciąga, co roku ok. 30 tysięcy turystów, głównie z Polski, Niemiec i Szwecji. Jest to jeden z największych tego typu festiwali w Europie.

Festiwal Wikingów, organizowany już po raz dziesiąty jest jedyną imprezą w roku zachęcającą turystów do odwiedzenia Wolina. Tego typu festiwale odbywają się również od lat w wielu krajach Europy (m.in. Dania, Niemcy, Szwecja, Norwegia, Holandia, Anglia, Finlandia). Najczęściej wydarzenia te mają miejsce w skansenach utworzonych specjalnie w celu promowania dawnej kultury. Osady te są czynne przeważnie przez cały rok lub w sezonie trwającym od kwietnia do października.

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WOLIN

Załączniki do pobrania

Pobierz
Pobierz spakowane pliki

Metadane - wyciąg z rejestru zmian

Akcja	Osoba	Data
Dodanie dokumentu:	Krzysztof Konieczny	11-04-2008 08:56
Osoba, która wytworzyła informację lub odpowiada za treść informacji:	Krzysztof Konieczny	11-04-2008
Ostatnia aktualizacja:	Krzysztof Konieczny	11-04-2008 09:33